หลักการแต่งไทยเป็นคตร ป.ธ.๙ ๒๕๕ : หน้า 301/374

หลักการแต่งไทยเป็นคตร ป.ธ.๙ ๒๕๕ ไทย : พระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าเป็นสิ่งนำสุขมาให้แก่โลก มคุ : พุทธสุ สวาคราขถรโม โลกัน สุขาโห โหติ ฯ ๒. อเนกรรประโยค อเนกรรประโยค คือ ประโยคใหญ่ที่มีเนื้อความต่อเนื่องสัมพันธ์กันหลายๆ ตอน แต่ละตอนนั้นจะมีลักษณะเป็นประโยคเช่นเดียวกัน โดยมีเทคนิคหรือสะเทเทอมในฐานะเข้าใจ ประโยคแบบนี้คล้ายกับเป็นประโยคพวง คือ ลำพังตนเองประโยคเดียวไม่อาจจะให้ความหมายสมบูรณ์นัก จะต้องมีอีกประโยคหนึ่งมาสมต่อด้วย จึงจะได้ความสมบูรณ์โดยแท้จริง คำที่นำมาเชื่อมนี้เรียกว่า “สันธาน” ได้แก่คำว่า และ กับ ถ้า ถ้าว่า จิ แต่ ถึงกระนั้น เป็นต้น ตรงกับคำว่า “นิบาตต้น ข้อความ” ในภาษามค คือ หิ จ ปะ แจ ยท กิณาจิป เป็นต้น อเนกรรประโยค สำเนกออกเป็น ๕ ชนิด คือ ๑. อนุรายนกรรรประโยค คืออนุรายประโยคที่มีเนื้อความตามกัน หมายถึงเนื้อความของประโยคหน้ากับประโยคหลังที่นำมาเชื่อมกันโดยสันธานนั้นคล้อยตามกัน เป็นไปในแนวเดียวกัน ไม่ขัดแย้งกัน โดยมีนิมิต คือ ก็ และกับ ถ้า ถ้าว่า เป็นต้น เป็นบทเชื่อม เช่น - เขามาทำ ผมก็มีงานทำ