คู่มือวิชาแปลไทยเป็นนคร ป.ธ.๔-๙ : หน้า 296/374

๒๘๐ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นนคร ป.ธ.๔-๙ จุดแสดงไว้เพื่อประโยชน์แกการนำมาเทียบเคียงกันให้เห็นเด่นชัด ง่ายต่อการตีความและจับประเด็นเนื้อความ แล้วแต่งเป็นภาษานคร ก่อนอื่นนักศึกษาพึงรู้ถึงองค์คาพยพหรือส่วนประกอบของประโยคภาษาไทยและชื่อเรียกที่ศึกษากันในทางโลกตามสมควร องค์ภาพนั้นคือ - บท - วลี - ประโยค บท บท คือ คำ วลี หรือ ประโยค ที่นำมาใช้เป็นส่วนประกอบของประโยค บทนี้มี ๗ ชนิด คือ บทประธาน บทขยายประธาน บท-กิริยา บทขยายกิริยา บทกรรม บทขยายกรรม และบทเชื่อม เมื่อเทียบเคียงแล้วก็เหมือนบทในประโยคภาษามคร เช่นกัน ต่างแต่ว่าทำหน้าที่เป็นประโยคภาษาไทยนั้นอาจเป็นคำ หรือวลี หรือประโยคก็ได้ แล้วแต่เนื้อความ ตัวอย่างเช่น บทประธาน หรือบทที่ทำหน้าที่เป็นหัวหน้าประโยค และทำหน้าที่คุมกริยาภายในประโยคนี้มีกั้บที่เป็นคำ เป็นวลี และเป็นประโยค ตัวอย่างเช่น ใช่คำ : สามเณร ไปบิณฑบาต : ทุกข์ เป็นสิ่งที่ทนได้ยาก ใช่วลี : ความเจ็บและความตาย ไม่มีใครต้องการ : มาทำงานสาย เป็นสิ่งไม่ดี