การใช้ประธานในประโยคภาษาไทย : หน้า 151/374

ไวยากรณ์และสัมพันธ ๑๒๕ วางประธานไว้ให้เห็น นอกจากประโยคช้ากันกับข้างต้น จะไม่วางในประโยคหลังได้ หากความสื่่อไปถึงว่า ประธานเป็นคำพ์เดียวกัน หรือกรณีนี้จะวางกริยา- อาขยายที่มง่ตัวประธานกำกับไว้อีกทีหนึ่ง เช่น อาคโตสิ ดังนี้ได้ ดู ตัวอย่าง : ตู่ เม มาตรี มตาย มตา วิย ปิตรี มต ปีตร วิย ลภโฉ่ (๑/๕) ตัวอย่างนี้ ประโยคแรกวางตัวประธาน คือ ตู่ ไว้ให้ปรากฎ ส่วนกริยาไม่มี ก็พองกริยาได้ ประโยคหลังไม่มีตัวประธาน เพราะความประโยคหน้าสื่อถึงตัวประธานให้เห็น เพราะความเป็นอย่างเดียวกัน และวง ลภโฉ่ ไว้ตอนท้าย แม่ ลภโฉ่ จะงบประธานไม่ได้ แต่ความประโยคหน้าก็มาถึง รวมความแล้วทั้ง ๒ ประโยคนี้ได้รูปสมบูรณ์ แต่จะแจ้งใหม่ว่า : มาตรี เม มตาย มตา วิย ปิตรี มต ปิตร วิย อย่างนี้ถือว่าผิด เพราะขาดประธาน ไม่มีตัวประธานให้เห็น : มาตรี เม มตาย มตา วิย ลภโฉ่ ฯ หรือ : มาตรี เม มตาย มตา วิย ปิตรี ฯ หรือ : มาตรี เม มตาย มตา วิย ปิตรี มต ปิตร วิย อย่างนี้ถูก เพราะมีริยาบงประธานไว้ก็บกบ แต่ในประโยค ตัวอย่างสุดท้ายวางกริยาไว้ไกลหน่อย ไม่นิยม