คำอธิบายแปลไทยเป็นมคร ป.ร.ส.๙ : หน้า 156/374

๔๕๐ คำอธิบายแปลไทยเป็นมคร ป.ร.ส.๙ ส่งจากได้ดังนี้ ก. เกี่ยวกับชื่อพระเดชะทั้งหมด เมื่อเข้ามาสำนักว่าว่า เธอ นิยมซ้อน ๆ เช่น อ่านบทกฎโธโร อุปาลิดโธโร กลสปุตโธโร ฯลฯ ข. อุปสรรค คือ สุ นำหน้า และ นิ ( เข้า, ลง ) ไม่นิยมซ้อน เช่น สุวติ สุกี สกฺโต นิจกฺฉติ นิชนฺติ นิพบโค ฯลฯ ค. อุปสรรค คือ ทุ และ นิน (ไม่มี, ออก) นิยมซ้อน เช่น ทุ دعوت โฺ ใกฏูน โฺ นิฺอุปทอง โนิญฺปฺทฺโธ ฯลฯ แต่ถ้านำหน้าพยัญชนะอรรฆรร นิยมทับะ คือ ทุ เป็น ทุ นิ นี่ เช่น ทุรัส นิสิโล นิรวณ ฯลฯ (๗) ใช้ศัพท์สมาสผิด คือ ศัพท์มโนคณะ เมื่อเข้ามาสแล้วนิยมลง โอ แต่ไม่ลง เช่น ความปรารถนาแห่งใจ - เจโตปฺนิ ที่เป็น เจโตนิ เป็น นิ เช่น ทุรุ นิสิโล นิรวณ ฯลฯ (๘) ใช้ศัพท์สมาสผิด คือ ศัพท์มโนคณะ เมื่อเข้ามาสแล้วนิยมลง โอ แต่ไม่ลง เช่น ความปรารถนาแห่งใจ - เจโตปฺนิ ที่เป็น เจโตนิ เป็น นิ เช่น ทุรุ นิสิโล นิรวณ ฯลฯ (๙) ใช้ศัพท์สมาสผิด คือ ศัพท์มโนคณะ เมื่อเข้ามาสแล้วนิยมลง โอ แต่ไม่ลง เช่น ความปรารถนาแห่งใจ - เจโตปฺนิ ที่เป็น เจโตนิ เป็น นิ เช่น ทุรุ นิสิโล นิรวณ ฯลฯ ส่วนศัพท์ที่เป็น อา อี อู การันต์ใน ป. เมื่อเข้ามาสแล้วนิยมรัสสะ อี เป็น อี, อ เป็น อู แต่ไม่รัสสะ เช่น เสฏฺฐิโต ใช้เป็น เสฏฺฐิโต หตุกินฺโต ใช้เป็น หตุกินฺโต วิญญาวา ใช้เป็น วิญญาวา