คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : หน้า 42/374

๒๖ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ พอสรุปได้ว่า ศัพท์ที่จะวางไว้หน้าตัวประธานในประโยคได้ คือ นิบาตต้นข้อความ ศัพท์กาลสัตตมี ศัพท์ขยายกิริยา ซึ่งทำหน้าที่คล้าย ขยายประธานด้วย และศัพท์ขยายประธานโดยตรง ถ้าไม่มีศัพท์เหล่านี้ ให้เรียงประธานไว้ต้นประโยค วิธีเรียงทุติยาวิภัตติ ทุติยาวิภัตติ ในประโยคมีหน้าที่เป็นบทกรรมหรือเป็นบทขยาย กิริยาอย่างใดอย่างหนึ่ง และในทางสัมพันธ์ก็สัมพันธ์เข้ากับกิริยาอย่าง เดียว เพราะฉะนั้น จึงต้องเรียงไว้หน้ากิริยาที่ตนขยายและสัมพันธ์เข้า ด้วยเสมอ เช่น : สจาย์ ปุตต์ วา ตร วา ลภิสสติ, อยเมว กุฏมพลส สามินี ภวิสฺสติ ฯ (๑/๔๓) : ยถา ทารก ลภติ, ตเถว น กาตุ วัฏฏติ ฯ (๑/๔๓) : โส เทสนาปริโยสาน สตาร์ อุปสงฺกมิตวา ปพพชช์ ยาจิ ฯ (๑/๖) ข้อยุ่งยากในการเรียงทุติยาวิภัตติก็คือ เมื่อมีทุติยาวิภัตติหลาย ศัพท์ แต่ต่างสัมพันธ์กันอยู่ในประโยคเดียวกัน ซึ่งจะเรียงอย่างไรนั้น ข้อนี้มีวิธี ดังนี้ ๑. ถ้าบท อวุตฺตกมฺม (ซึ่ง) มาร่วมกับ การตกมุม (ยัง) อกถิตกมุม (กะ,เฉพาะ) และ อจฺจนฺตส์โยค (สิ้น,ตลอด) ให้เรียง อวุตฺตกมฺม ไว้ชิดกิริยาที่สุด นอกนั้นเรียงไว้หน้า อวุตฺตกมฺม เช่น