คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : หน้า 146/374

๑๓O คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ รวมความว่า จะแต่งเป็นรูปประโยควาจกใด ให้อ่านความไทย ให้เข้าใจชัดเจนก่อนว่า ประโยคนั้นเขาเน้นประธาน หรือเน้นกรรม เป็นต้น แล้วแต่งประโยคเป็นวาจกนั้นๆ ดังกล่าวมาโดยยึดแบบเป็น หลักเกณฑ์ และแต่งเป็นวาจกใด ต้องประกอบประธาน กิริยา กรรม เป็นต้น ให้ถูกต้องตามวิธีไวยากรณ์ด้วย ทั้งนี้ เพื่อจะไม่ทำให้เสีย ความหมายและเสียคะแนนดังกล่าวแล้วข้างต้น เรื่องปัจจัย ปัจจัยในอาขยาตเป็นเครื่องบ่งบอกวาจกได้ ส่วนปัจจัยในกิตก์ เป็นเครื่องบ่งบอกกาลได้ เพราะฉะนั้น การใช้ปัจจัยจึงต้องพิถีพิถัน พอสมควร โดยเฉพาะปัจจัยในอาขยาตซึ่งใช้ประกอบกับวาจก หาก นักศึกษาแต่งภาษามคธไม่เข้าใจใช้ปัจจัย หรือใช้สับกัน โดยนำปัจจัย ในกัตตุวาจกไปใช้ในกัมมวาจก เป็นต้น ก็จะทำให้ผิดวาจก ผิดความ และผิดประโยคในที่สุด ดังนั้น นักศึกษาพึงทบทวนปัจจัยประจำในแต่ละวาจกให้ แม่นยำขึ้นใจ และใช้ประกอบให้ถูกต้อง คล่องแคล่ว ก็จะเป็นอุปการะ มาก ส่วนปัจจัยในกิตก์ซึ่งบ่งบอกกาลได้นั้น แม้บางอย่างจะไม่ถึง กับทําให้ผิดรุนแรง แต่ก็อาจถูกปรับเป็นผิดเหมือนกัน ทำให้เสีย คะแนนโดยไม่จําเป็นอีก วิธีใช้นั้น ได้กล่าวไว้แล้วในเรื่องกาล ดังนี้ ในเรื่องปัจจัยนี้ พอมีข้อสังเกตและข้อกำหนดหมายไว้ พอสรุปได้