กฎเกณฑ์การเรียงประโยค ๒๗ : หน้า 43/374

กฎเกณฑ์การเรียงประโยค ๒๗ การิตกมฺม : นายยังพ่อครัวให้หุงข้าวสุก : สามิโก สท์ โอทนํ ปาเจติ ฯ อกถิตกมุม : พระเถระครั้นเข้าเฝ้าแล้ว ได้กราบทูลคำนี้ กะพระผู้มีพระภาคเจ้า : เถโร อุปสงฺกมิตวา ภควันต์ เอตทโวจ ฯ องฺจนฺตส์โยค : ข้าพเจ้าขอเข้าจำพรรษาตลอดไตรมาสนี้ ใน อาวาสนี้ : อิมสฺมึ อาวาเส อิม เตมาส์ วสฺส อุเปมิ ฯ ๒. ถ้าบท อวุตฺตกมฺม มาร่วมกับบท สมฺปาปุณยกมุม (สู่) ให้ เรียงบท อวุตฺตกมฺม ไว้ข้างหน้า เช่น : ภิกษุทั้งหลายนำพระศาสดาไปสู่ถ้ำมัททกุจฉิ : ภิกขู สตถาร มททกจน นส ฯ (๔/๕๓) ๓. ถ้าบท อวุตฺตกมฺม มาร่วมกับบท วิกติกมุม (ให้เป็น, ว่าเป็น) ให้เรียงบทอวุตฺตกมุมไว้หน้า บทวิกติกมุมไว้หลัง ชิดกริยา เช่น : เขาได้ทํานางให้เป็นภริยาของตนแล้ว : โส ต์ อตฺตโน ภริย์ อกาส ฯ : ข้าพเจ้าขอถึงพระพุทธเจ้าว่าเป็นสรณะที่พึ่ง : พุทธ สรณ์ คัจฉามิ ฯ ๔. บท อวุตฺตกมฺม กับบท วิกติกมุม ซึ่งมาร่วมกันอาจต่างวจนะ กันก็ได้ ตามความหมาย เช่น : ถ้าเช่นนั้น ขอท่านจงแบ่งนาออกเป็นสองส่วน