การใช้ศัพท์คู่ในภาษาไทย : หน้า 213/374

อญฺญตรสุส ภิกขุโน อทาส ฯ ศัพท์และความหมาย ๑๙๗ ใช้ศัพท์อย่างนี้เรียกว่า ใช้ศัพท์ผิดคู่ หรือผิดฝาผิดตัวกัน แม้ จะแปลได้เหมือนกันก็ตาม ก็ถือว่าผิดความนิยมของภาษา ทำให้เสีย รสภาษาทางวรรณคดี และไม่สละสลวยด้วยประการทั้งปวง เพราะฉะนั้น จึงควรระวังการใช้ศัพท์ประเภทนี้ให้ถูกต้องไว้เป็นดี ต่อไปนี้ จักยกตัวอย่างศัพท์ที่เป็นคู่ไว้ให้ดูพอเป็นอุทาหรณ์ และเพื่อนำมาใช้ได้ถูกต้อง ความไทย บุญบาป, ความดีความชั่ว ซ้าย ขวา ข้างบน ข้างล่าง เพียงใด เพียงนั้น ฉันใด ฉันนั้น ข้างหน้า ข้างหลัง ก่อน ภายหลัง ข้างนอก ข้างใน ศัพท์คู่ ปุญฺญ-ปาป, กุศล-อกุศล วาม - ทกฺขิณ อุปริ - เหฏฐา, อุปริม - เหฏฐิม ยาว - ตาว, ยาวตา - ตาวตา ยถา - ตถา, ยถา - เอว ปุรโต - ปจฺฉโต ปุร์ - ปจฺฉา พหิ - อนฺโต เด็กชาย เด็กหญิง กุมาโร - กุมารี ขันติ โสรัจจะ ขนฺติ - โสรจฺจ ขมา - โสรตา ฯลฯ การใช้ศัพท์แทนกัน ในบางครั้ง นักศึกษาไม่สามารถจำศัพท์ตามแบบได้ หรือไม่อาจ