การเรียงประโยคอธิบายความ : หน้า 277/374

การเรียงประโยคอธิบายความ ๒๖๑ คุมพากย์ ส่วนนิบาตอุปมาโชตก นั้นท่านใช้ทั้ง วิย ยถา ยถา และ เสยยถา ใช้ได้ทั้งหมด แปลกแต่ว่า - วิย วางไว้ต้นประโยคไม่ได้ ต้องวางไว้ท้ายประโยค : ยถา วางไว้ต้นหรือท้ายประโยคก็ได้ : ยถา และ เสยฺยถา วางไว้ต้นประโยค ดังตัวอย่างเช่น ความไทย : เพราะฉะนั้น แม้ศีลของภิกษุผู้ต้องอาบัติแล้วออก (จากอาบัติ) โดยเทสนาวิธีเป็นต้น ย่อมนำความ สุขมาให้ได้ เหมือนศีลของพระสุธรรมเถระ ฯ เป็น หรอ หรือ : : ตสฺมา อาปัชชิตวา เทสนาทินา วุฏฐหโต สีลมปิ สุขาวห์ โหติ สุธมฺมตฺเถรสฺส วิย สีล ฯ มาตาปิตุอุปฏฐาโก จ นาม วิสปีเดน สเรน วิทโธปิ มรณทุกข์โต มุจฺจติ สุวณฺณสาโม วิย ยกฺขสนฺติก คโตปิ มุจฺจติ สุตโน นาม ทุคฺคโต วิย : โย ปน ฯเปฯ อญฺญตเรว โอภาสาทหิ อุปปนน ปาจเย ปฏิเสวติ, เอส ปโมส เลขวุตตีติ วุจฺจติ เสยฺยถาปิ เถโร สารีปุตโต ๆ ๔. ในประโยคที่มีอุปมายาวๆ คือ มีข้อความเปรียบเทียบและ ค่าขยายมาก ทั้งมีกิริยาอาการที่ทำด้วย ไม่นิยมแต่งเป็นรูป วิย แต่ นิยมแบ่งประโยคอุปมาออกเป็นประโยคหนึ่งต่างหาก แล้วใช้ ยถา ตถา เอว เข้ามารับกัน ประโยคอุปมาใช้ ยถา ประโยคอุปไมยใช้ ตถา หรือ