ประโยคและส่วนของประโยคในภาษาบาลี : หน้า 25/374

ประโยคและส่วนของประโยค สาวตถิย์ กร มหาสุวณฺโณ นาม กุฏมพิโก อโหสิ อฑฺโฒ มหทธโน มหาโภโค อปุตฺตโก ๆ (๑/๓) ๒. อเนกรรถประโยค คือประโยคที่มีเนื้อความหลายตอนต่อ เนื่องกันจึงจะได้ความสมบูรณ์ หากมีเฉพาะตอนเดียว เนื้อความจะไม่ สมบูรณ์ และไม่อาจรู้เรื่องชัดเจนได้ ซึ่งก็ได้แก่เอกัตถประโยค ตั้งแต่ ๒ ประโยค ขึ้นไปต่อเนื่องกัน โดยมีนิบาตเป็นตัวเชื่อมประโยคนั่นเอง นิบาตประเภทนี้เรียกว่า “สันธานนิบาต (นิบาตเชื่อมความ)” ได้แก่นิบาตจำพวก หิ จ ปน สเจ ยติ กิญจาปิ วา วา ปน อถวา เป็นต้น เช่น ๓. ภนฺเต อห์ มหลุลูกกาเล ปพฺพชิโต คนถธุร์ ปูเรต น สกขิสสามิ, วิปสฺสนาธร ปน ปูเรสสามิ ฯ (๑/๒) สเจ เต อครุ, วเสยยาม เอกรตติ สาลาย ฯ (๑/๓๗) ปฐมาคโต อิมินา สุทธิ์ เอกโต วสิตกาโม ภเวยย วา โน วา ฯ (๑/๓๗) สังกรประโยค คือ ประโยคที่ทีเนื้อความคาบเกี่ยวกันโดยช่วย ขยายความให้เด่นชัดยิ่งขึ้น ได้แก่ เอกัตถประโยค ซึ่งมีเอกัตถประโยค อีกประโยคหนึ่งมาช่วยทำหน้าที่ขยายความปรุงแต่งให้ประโยคแรก ชัดเจนขึ้น สังกรประโยคในภาษาบาลี คือ ประโยคที่นักศึกษารู้จักกันว่า “ประโยค ย ต” นั่นเอง เช่น