คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : หน้า 322/374

๓๐๖ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ มคธ : โย โกจิ ปุริโส พลสมฺปนฺโน โส อญฺเญริ สมานวฑฺฒโน อตฺตานํ วฑโฒ สกโกติ สเจ ปน โกจิ อติถามวา ภเวยุย, โส ขิปฺปเมว อนุปุพเพน อภิวฑฺเตติ ; เอว มยมฺปิ รฏฺฐานํ พล์ โหติ, ยสฺม พหุธา ปวตฺตติ, ตสฺส พลญเจว วสิสสริยญจ ภัยโยโส มตฺตาย อนุพรูหนฺติ ฯ ๓. การเติมความ ข้อความภาษาไทยที่กําหนดให้แต่งนั้น ในบางตอนจะมีเนื้อความ ที่ยังไม่ชัดเจน ยังคลุมเครือ ยังคุมความได้ไม่หมด หากจะแต่งไป ตามข้อความนั้น ย่อมทำให้ขาดความแจ่มแจ้งและเสียอรรถรสทางภาษา ได้ ในกรณีอย่างนี้ให้เติมเนื้อความที่ขาดไปให้เต็มสมบูรณ์ได้ เนื้อความ ที่เติมมานั้นอาจเป็นประโยค เป็นวลี หรือเป็นศัพท์ก็ได้ แล้วแต่ความ เหมาะสม เมื่อเติมแล้วต้องได้ความเต็มสมบูรณ์ขึ้น เนื้อความสัมพันธ์ เนื่องกันไปเป็นเรื่องเดียวกัน มิใช่เติมแล้วทำให้เนื้อความสับสน เพราะ เติมความอื่นที่ไม่เกี่ยวกับเรื่องลงไป อนึ่ง ในเรื่องการเติมความนี้มีข้อที่พึงทราบอันเป็นความนิยมทาง ภาษาเพิ่มเติม ดังต่อไปนี้ ๑. ข้อความที่เป็นหัวข้อธรรม เมื่อจะแต่งอธิบายนิยมแต่งเป็น รูปวิเคราะห์เติมเข้ามาก่อน แต่รูปวิเคราะห์นั้นจะต้องเป็นรูปวิเคราะห์ ที่ผู้รู้ได้เขียนไว้ในปกรณ์ทั้งหลายแล้ว มิใช่แต่งเองตามใจชอบ เช่น