ศัพท์และความหมายในไวยากรณ์ไทย : หน้า 193/374

ศัพท์และความหมาย ๑๗๗ ถ้าเป็นศัพท์อาขยาต ก็ต้องปรุงด้วยเครื่องปรุงในอาขยาต มี วิภัตติ กาล บท วจนะ บุรุษ ธาตุ วาจก และปัจจัย ครบทั้ง ๔ อย่าง ถ้าเป็นศัพท์กิริยากิตก์ ก็ต้องปรุงด้วยเครื่องปรุงของกิตก์ มี วิภัตติ วจนะ กาล ธาตุ วาจก และปัจจัย ครบ ถ้าประกอบศัพท์มีเครื่องปรุงไม่ครบ ศัพท์นั้นก็ถือว่าบกพร่องและ จัดเป็นผิดไวยากรณ์ ทำให้เสียคะแนน และการประกอบศัพท์นั้นแม้จะ มีครบทุกศัพท์ แต่ประกอบผิดไปเป็นบางอย่าง เช่น ผิดวจนะบ้าง ผิด ลิงค์บ้าง ดังนี้ ก็จัดเป็นผิดเหมือนกัน ดังกล่าวมาแล้วในเรื่องไวยากรณ์ ยกตัวอย่างเช่น : ภิกษุแสดงธรมอยู่ : ภิกขุ ธมฺม เทเสติ ฯ ธมฺม ผิด ต้องเป็น ธมฺม แม้จะตกเครื่องหมาย ไปจะด้วยความ พลั้งเผลอหรืออะไรก็ตาม จัดเป็นผิดทีเดียว เพราะ ธมฺม ยังเป็นศัพท์ เดิมโดดๆ ยังไม่มีเครื่องปรุงอะไร คือ ยังขาดทั้งลิงค์ วจนะ และวิภัตติ : เด็กฆ่างู : การโก อหิ มเรติ ฯ ในประโยคนี้ มเรติ ผิด ต้องเป็น มาเรติ เพราะลง เณ ปัจจัยใน เหตุกัตตุวาจก ปัจจัยที่เนื่องด้วย ณ ต้องทีฆะต้นธาตุ จึงเป็น มาเรติ มเรติ ยังไม่ได้ทีฆะ ฉะนั้นถือว่าในประโยคนี้กิริยาลง เอ ปัจจัยในกัตตุวาจก ข้อนี้ผิดทั้งวาจกและปัจจัย ยังมีอีกข้อหนึ่งที่มักผิดกันโดยมาก ก็คือ ประกอบศัพท์ที่เป็น สมาสผิดหลักไวยากรณ์ เช่น