คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : หน้า 24/374

6. คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ ๓. ประโยคกัมมวาจก เช่น อย์ ธมฺมเทสนา กตฺถ ภาสิตา ฯ ๔. ประโยคเหตุกัตตุวาจก เช่น อห์ ภันเต วิปสฺสนาธุร์ ปูเรสสามิ ฯ ๕. ประโยคเหตุกัมมวาจก เช่น สามิเกน สูเทน โอทโน ปาจาปิยเต ฯ 5. ประโยคภาววาจก เช่น นน อปฺปมตฺเตหิ ภวิตพุฒิ ฯ จะเห็นได้ว่า โครงสร้างของประโยคแต่ละชนิดนั้น เฉพาะใน ประโยคลิงคัตถะ มีเพียงตัวประธานเท่านั้น ส่วนประโยคอื่นมีทั้งตัว ประธานและมีกิริยาคุมพากย์ด้วย จึงจะเป็นประโยคโดยสมบูรณ์ อนึ่ง ถ้าจะแบ่งประโยคตามเนื้อความหรือเนื้อเรื่องในประโยค แล้วอาจแบ่งประโยคออกเป็น ๓ ชนิด คือ ๑. เอกัตถประโยค ๒. อเนกัตถประโยค ๓. สังกรประโยค ๑. เอกรรถประโยค คือประโยคเล็กๆ ที่มีเนื้อความสั้นๆ เพียง ตอนเดียว มีความหมายครบบริบูรณ์ในตอนเดียว อาจจะมีเฉพาะตัว ประธานกับตัวกิริยาเท่านั้น หรือมีบทขยายประธานกับกิริยาอีกก็ได้ เช่น - โส คจฺฉติ ฯ