หลักการแต่งไทยเป็นมคธ ป.ธ.๙ ๒๕๕ : หน้า 301/374

หลักการแต่งไทยเป็นมคธ ป.ธ.๙ ๒๕๕ ไทย : พระธรรมค้าสอนของพระพุทธเจ้าเป็นสิ่งน่าสุขมา ให้แก่โลก มคธ : พุทฺธสฺส สวากขาตธมฺโม โลกานํ สุขาวโห โหติ ฯ ๒. อเนกรรถประโยค อเนกรรถประโยค คือ ประโยคใหญ่ที่มีเนื้อความต่อเนื่องสัมพันธ์ กันหลายๆ ตอน แต่ละตอนนั้นจะมีลักษณะเป็นประโยคเช่นเดียวกัน โดย มีบทเชื่อม หรือละบทเชื่อมไว้ในฐานที่เข้าใจ ประโยคแบบนี้คล้ายกับ เป็นประโยคพวง คือ ลำพังตนเองประโยคเดียวไม่อาจจะให้ความหมาย สมบูรณ์นัก จะต้องมีอีกประโยคหนึ่งมาเชื่อมต่อด้วย จึงจะได้ความ สมบูรณ์โดยแท้จริง คำที่นำมาเชื่อมนั้นเรียกว่า “สันธาน” ได้แก่คำว่า และ กับ ถ้า ถ้าว่า จึง แต่ ถึงกระนั้น เป็นต้น ตรงกับคำว่า “นิบาตต้น ข้อความ” ในภาษามคธ คือ หิ จ ปน สเจ เจ ยติ กิญจาปิ เป็นต้น อเนกรรถประโยค จำแนกออกเป็น ๔ ชนิด คือ ๑. อันวยาเนกรรถประโยค คืออเนกรรถประโยคที่มีเนื้อความตามกัน หมายถึงเนื้อความ ของประโยคหน้ากับประโยคหลังที่นำมาเชื่อมกันโดยสันธานนั้นคล้อย ตามกัน เป็นไปในแนวเดียวกัน ไม่ขัดแย้งกัน โดยมีนิบาต คือ ก็ และ กับ ถ้า ถ้าว่า เป็นต้น เป็นบทเชื่อม เช่น เขามีงานทำ ผมก็มีงานทำ