การใช้ศัพท์สมาสในภาษาบาลี : หน้า 195/374

ศัพท์และความหมาย ๑๗๙ เดียวกันก็ตาม แต่ว่าสมาสกันยาวเกินไป ทั้งความก็ไม่ชัดเจน คือไม่รู้ ว่ามือข้าง เท้าข้าง ตาข้าง ที่เป็นอย่างนั้น ถ้าแยกศัพท์ออกตาม แบบ จะทำให้มองเห็นชัดเจนกว่า : เอโก เอกสฺส มิตตทุพภิโจโร ปุตตการเขตตวัตถุ โคมหิสาที่สุ อปรชุมนโต (๒/๑๕๑) ศัพท์สมาสในประโยคนี้ประกอบด้วยศัพท์ ๓ หมวด คือ คน สัตว์ ที่ดิน แต่ท่านนำมาสมาสเพราะความจำเป็นบังคับ คือศัพท์นี้เป็นศัพท์ ที่ต้องแปลถอน ถ้าหากเรียงไว้ ๓ ตอน จะยิ่งแปลลำบากขึ้นอีก ทั้งไม่ มีที่ใช้ด้วย ท่านจึงเรียงอย่างนี้ นอกจากการประกอบศัพท์ผิดโดยวิธีดังกล่าวแล้ว ยังมีการ ประกอบศัพท์ผิดหลักไวยากรณ์อีก เช่น ความไทยว่า ซึ่งธิดา ประกอบว่า ธีต (ธีตร์) ความไทยว่า ซึ่งบิดา ประกอบว่า ปิต (ปิตร์) ความไทยว่า ซึ่งมารดา ประกอบว่า มาต์ (มาตร์) ความไทยว่า ซึ่งตน ประกอบว่า อตต์ (อตฺตาน) ความไทยว่า ด้วยใจ ประกอบว่า มเนน (มนสา) ความไทยว่า แก่พี่ชาย ประกอบว่า ภาตุสฺส (ภาณุ) ความไทยว่า ซึ่งพระราชา ประกอบว่า ราช (ราชานํ) ความไทยว่า ซึ่งพระพรหม ประกอบว่า พรหม (พรหมาน) ฯลฯ