การแปลงประโยคและการล้มประโยค : หน้า 241/374

การแปลงประโยคและการล้มประโยค ๒๒๕ ทั้งนี้ เพื่อให้เป็นไปตามแบบแผน โดยการเทียบเคียงแบบที่กล่าว มาแล้ว หากผิดจากนี้ ก็ให้อนุมานไว้ก่อนว่าประโยคที่แต่งนั้นผิด จะต้องยักย้ายเปลี่ยนแปลงเสียใหม่ให้เข้ารูป จึงดูตัวอย่างต่อไปนี้ เพื่อความคล่องแคล่วยิ่งขึ้น เหตุกัตตุ : อาจริโย สิสส์ สิปป์ สิกขาเปติ ฯ เหตุกัมม. : อาจริเยน สิสฺเสน (สสส์) สิปป์ สิกฺขาปิยเต ฯ เหตุกัตตุ : สุนันทา โปกขรณี กาเรส ฯ เหตุกัมม. : สุนนฺทาย โปกขรณี การิตา ฯ เหตุกัตตุ : สายณหสมเย ภิกขู ธมุมสภา กถ สมุฏฺฐาเปส ฯ เหตุกัมม. : สายณหสมเย ภิกขูหิ ธมฺมสภาย์ กถา สมุฎฐาปิตาฯ ตามตัวอย่างที่แสดงมานี้ทั้งหมดตั้งแต่ต้น แสดงเฉพาะศัพท์ สําคัญๆ ที่ต้องมีในประโยคเท่านั้น ที่ต้องเปลี่ยนแปลงไปตามรูปวาจก แต่ในบางกรณีเนื้อความในประโยคมีบทขยาย คือ มีวิเสสนะของศัพท์ นั้นๆ ด้วย บทขยายนี้ก็ต้องเปลี่ยนรูปไปตามบทเจ้าของที่ตนสัมพันธ์เข้า ด้วยเสมอ ดูตัวอย่างประกอบ กัมม. = ตุมเหหิ เตมาส์ เอกเกหิ ติฏฐนฺเตหิ จ นิสีทนฺเตหิ จ ทุกกร์ กต์ ฯ กัตตุ. = ตุมเห เตมาส์ เอกกา ติฏฐนฺตา จ นิสีทนฺตา จ ทุกกร์ กริล ๆ กัตตุ = สพฺเพ ทายกา ปฐมาคตสุส ภิกขุโน ต์ ปตฺติ อทสุ ฯ