การแปลงประโยคและการล้มประโยค : หน้า 251/374

การแปลงประโยคและการล้มประโยค ๒๓๕ มยุห์ อาโรเจยฺยาสิ ฯ ความไทย : คราวเมื่อทุพภิกขภัย เกิดขึ้น ในเมืองเวสาลี พวกภิกษุ เป็นอยู่กันด้วยความลำบาก เดิม = ยทา เวสาลีย์ ทุพภิกขภัย อุปปัชชิ, ตทา ภิกฺขู กิจเฉน ชีวีสุ เป็น = เวสาลีย์ ทุพภิกขภัยสฺส อุปปันนกาเล ภิกขู กิจเฉน ชีวีสุ ฯ ความไทย : บิดามารดาของพระเถระ เวลาที่ พระเถระยังเด็ก สิ้นชีวิตเสียแต่ เดิม = ยทา เถโร กุมารโก, ตทา ตสฺส มาตาปิตโร เป็น = กาลมก๋ส ฯ เถรสุส กุมารกกาเล มาตาปิตโร กาลมสุ ฯ ตัวอย่างประโยค ย ขยาย บทกรรม (๑) ตัด ย ต ออก (๒) กิริยาคุมพากย์ ในประโยคย ให้ประกอบเป็นรูปกัมมวาจก ต มาน ปัจจัยอย่างใดอย่างหนึ่ง ตามเนื้อความว่าเป็นอดีตหรือปัจจุบัน (๓) บทประธานในประโยคย ที่เป็นกัตตุวาจก ให้ประกอบเป็น ตติยาวิภัตติ ดูตัวอย่างประกอบ ความไทย : เขาจงทำสิ่งที่เขาปรารถนาเถิด เดิม = ย์ อิจฺฉติ, ต์ กโรตุ ฯ