ข้อความต้นฉบับในหน้า
ไวยากรณ์และสัมพันธ์ ๑๐๙
กาลในอาขยาต
กาลในอาขยาตไม่ค่อยซับซ้อนมากนัก เพราะวิภัตติที่บ่งกาล
แต่ละหมวดได้บ่งไว้ชัดเจนดีแล้ว เพียงแต่นักศึกษาทบทวนแบบให้ดี
และรู้จักใช้วิภัตติแต่ละหมวดให้ถูกต้องเท่านั้น ก็เป็นอันใช้ได้
กิริยาคุมพากย์แต่ละประโยคนั้นมีหลักเกณฑ์การใช้อย่างไรจึงจะ
ถูกกาล ข้อนี้พึงศึกษารายละเอียดจากวิภัตติแต่ละหมวด พร้อมตัวอย่าง
ดังต่อไปนี้
วิภัตติหมวดวัตตมานา
(๑) เรื่องนั้นเป็นเรื่องปัจจุบัน และกำลังดำเนินเป็นไปอยู่ ยัง
ไม่หยุดชะงัก เช่น
:
ตทา สาวตถิย์ สตฺต มนุสฺสโกฏิโย วสนฺติ ฯ (๑/๕)
(แสดงว่าในขณะที่เหตุการณ์นั้นเกิดขึ้น มนุษย์ ๗ โกฏิ กำลัง
อยู่ในเมืองสาวัตถี)
: อย์ มหาชโน กุรี คจฉติ ฯ (๑/๕)
(แสดงว่า ขณะถามนั้น มหาชนกำลังเดินกันไป)
(๒) เรื่องที่กำลังกล่าวถึงนั้นเป็นเรื่องที่มีจริงเป็นจริงตลอดเวลา
ที่เจ้าของกิริยามีชีวิตอยู่ หรือเรื่องนั้นเป็นเรื่องจริง มีจริง เป็นจริงอยู่
อย่างนั้นตลอดกาลเป็นนิจ ทั้งอดีต ปัจจุบันและอนาคต หรือเป็น
สภาวะประจำธรรมดาของโลก อย่างนี้ใช้กิริยาเป็นวัตตมานาวิภัตติ เช่น