ไวยากรณ์และสัมพันธ์ ๑๐๙ - กาลในอาขยาต : หน้า 125/374

ไวยากรณ์และสัมพันธ์ ๑๐๙ กาลในอาขยาต กาลในอาขยาตไม่ค่อยซับซ้อนมากนัก เพราะวิภัตติที่บ่งกาล แต่ละหมวดได้บ่งไว้ชัดเจนดีแล้ว เพียงแต่นักศึกษาทบทวนแบบให้ดี และรู้จักใช้วิภัตติแต่ละหมวดให้ถูกต้องเท่านั้น ก็เป็นอันใช้ได้ กิริยาคุมพากย์แต่ละประโยคนั้นมีหลักเกณฑ์การใช้อย่างไรจึงจะ ถูกกาล ข้อนี้พึงศึกษารายละเอียดจากวิภัตติแต่ละหมวด พร้อมตัวอย่าง ดังต่อไปนี้ วิภัตติหมวดวัตตมานา (๑) เรื่องนั้นเป็นเรื่องปัจจุบัน และกำลังดำเนินเป็นไปอยู่ ยัง ไม่หยุดชะงัก เช่น : ตทา สาวตถิย์ สตฺต มนุสฺสโกฏิโย วสนฺติ ฯ (๑/๕) (แสดงว่าในขณะที่เหตุการณ์นั้นเกิดขึ้น มนุษย์ ๗ โกฏิ กำลัง อยู่ในเมืองสาวัตถี) : อย์ มหาชโน กุรี คจฉติ ฯ (๑/๕) (แสดงว่า ขณะถามนั้น มหาชนกำลังเดินกันไป) (๒) เรื่องที่กำลังกล่าวถึงนั้นเป็นเรื่องที่มีจริงเป็นจริงตลอดเวลา ที่เจ้าของกิริยามีชีวิตอยู่ หรือเรื่องนั้นเป็นเรื่องจริง มีจริง เป็นจริงอยู่ อย่างนั้นตลอดกาลเป็นนิจ ทั้งอดีต ปัจจุบันและอนาคต หรือเป็น สภาวะประจำธรรมดาของโลก อย่างนี้ใช้กิริยาเป็นวัตตมานาวิภัตติ เช่น