คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : หน้า 202/374

๑๘๖ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ เป็น : ปาฏิโมกฺเขน สุเตน วา อสฺสเตน วา โก อตฺโถ ความไทย : จะมีประโยชน์อะไร ด้วยคุณที่ลี้ลับ อันท่านแสดง เป็น แก่มหาชนเพราะเหตุบาตรไม้ผุๆ : ฉวสุส ทารุมยปตฺตสฺส การณา ปฏิจฉนุนคุคุเณน มหาชนสฺส ทสฺสเตน โก อตฺโถ (๖/๖๑) การใช้ อล์ ศัพท์ อล์ ศัพท์ ใช้ในความหมาย ๒ ประการ คือ ในความหมาย ปฏิเสธ แปลว่า “อย่าเลย, พอละ, พอที, พอกันที” และในความหมาย แห่ง อรห ศัพท์ แปลว่า “ควร, เพียงพอ, อาจ” มีวิธีใช้และหลัก การพอเป็นข้อสังเกตดังนี้ (๑) ในประโยคที่ปฏิเสธเฉยๆ ว่า อย่าเลย แล้วขึ้นประโยคใหม่ ต่อไป ให้เรียง อล์ ไว้ต้นประโยค ทีเดียว ความไทย : อย่าเลย พระคุณเจ้า คุณแม่ของผมจะดุเอา : อล์ อยุย, มาตา เม ตชเชสสติ (๓/๓๘) ความไทย : พอทีเถอะ พวกคุณ พวกคุณอย่าเศร้าโศก อย่า เป็น เป็น ร่าไรไปเลย : อล์ อาวุโส, มา โสจิตฺถ มา ปริเทวิตถ (สมนฺต. ๑/๕) (๒) ในประโยคปฏิเสธ ที่ระบุสิ่งที่ถูกปฏิเสธและผู้ปฏิเสธไว้ด้วย ให้เรียง อล์ ไว้ต้นประโยค เรียงผู้ปฏิเสธเป็นจตุตถีวิภัตติ (สมปทาน)