การใช้ศัพท์และความหมายในภาษาไทย : หน้า 205/374

เป็น ศัพท์และความหมาย ๑๘๙ ผู้ขยันไม่เกียจคร้านในกิจที่จะพึงช่วยกันทำ ถึง พร้อมด้วยปัญญา พิจารณาอันเป็นอุบายในกิจนั้น อาจทำอาจจัดได้ : อิธ ภิกฺขเว ภิกขุ ฯเปฯ ตตฺถ ทุกโข โหติ อนลโส ตรุปายาย วีมสาย สมนนาคโต อส กาตุ อ สวิธาตุ (มงคล. ๑/๑๕๕) การใช้ ปรม และ ตาว ศัพท์ ศัพท์ คือ ปฐม และ ตาว ต่างก็แปลว่า ก่อน เหมือนกัน และเป็นกิริยาวิเสสนะเช่นกัน แต่มีวิธีใช้ต่างกันอยู่ ในที่นี้พอจะให้ หลักสังเกตตามที่ท่านใช้ในปกรณ์ทั้งหลายได้ดังนี้ (๑) คำว่า ก่อน ในความหมายก่อนหลังตามปกติธรรมดา คือที แรก ครั้งแรก ของกิริยาอาการอื่นๆ เช่น ไปก่อน พูดก่อน มาก่อน นอนก่อน เป็นต้น นิยมใช้ ปฐม ซึ่งเข้าได้ทั้งกิริยาในระหว่างและ กิริยาคุมพากย์ เช่น ความไทย มคธ : เพราะโทษ คือฉาตกภัยในเมืองเวสาลีนั้นพวกคน ตกยากได้ทำกาละก่อน : ตตฺถ ฉาตกโทเสน ปฐม ทุคคตมนุสสา กาลมสุ (๗/๘๗) ความไทย : ข้าแต่คุณพ่อทั้งหลาย ดิฉันจะไปก่อนเสียทีเดียว ตามคำของพ่อผัว ไม่สมควร แม้ก็จริง มคธ : ตาตา กิญจาปิ มยุห์ สสุรสุส วจเนน ปฐมเมว