กฎเกณฑ์การเรียงประโยค : หน้า 57/374

กฎเกณฑ์การเรียงประโยค 60 ลดหลั่นลงมา เหมือนถูกคลุมไว้ ส่วนกิริยาที่ตนขยายให้เรียงไว้กลาง เช่น : : เอก สมย์ ภควา สาวตุถีย์ วิหรติ เชาวเน อนาถปิณฑิกสฺส อาราเม ฯ เตน สมเยน พุทโธ ภควา เวรญชาย วิหรติ นเพรุปุจิมนฺทมูเล ฯเปฯ สรุปวิธีเรียงสัตตมีวิภัตติ ๑) ขยายบทใด ให้เรียงไว้หน้าบทนั้น ๒) มาร่วมกับบทอวุตฺตกมฺม เรียงไว้หน้าอวุตฺตกมฺม ๓) กาลสัตตมีที่บ่งกาลใหญ่ครอบทั้งประโยค และที่มาจาก อัพยยศัพท์ เช่น อถ กทา ตทา อิทานิ เป็นต้น ให้เรียงไว้ต้นประโยค ๔) กาลใหญ่ ให้เรียงไว้หน้ากาลย่อยตามลำดับ ๕) วิสยาธาระ บ่งที่อยู่แคบๆ วางไว้หน้าบทที่ตนขยาย บ่งที่ อยู่กว้างๆ คลุมทั้งประโยควางไว้ต้นประโยค วิธีเรียงอาลปนะ บทอาลปนะ มีหลักแน่นอนอยู่ คือต้องเรียงไว้ในประโยคเลขใน เท่านั้นห้ามเรียงไว้นอกเลขในเด็ดขาด แต่วิธีการเรียงในประโยคเลขใน นั้นไม่แน่นอน อาจเรียงไว้เป็นที่ ๑ หรือที่ ๒ ที่ ๓ ในประโยค หรือเรียง ไว้ท้ายประโยคก็ได้ ทั้งนี้สุดแต่เนื้อความในประโยคหรือศัพท์ประกอบ