ข้อความต้นฉบับในหน้า
๑๑๒ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙
: อห์ สตฺถิ สนฺติเก ปพฺพชิสฺสามีติ อาห์ ๆ (๑/๖)
วิภัตติหมวดกาลาติปัตติ
ใช้ในกรณีที่ข้อความตอนนั้นเป็นการน่าเอาเรื่องที่ล่วงเลยมาแล้ว
(กาลาติปัตติ) มาเล่าใหม่หรือพรรณนาใหม่ เป็นการกล่าวเรื่องย้อนหลังใน
อดีต แต่เรื่องที่เล่าหรือพรรณนานั้น มิได้เกิดขึ้นจริงๆ มิได้เป็นจริง
ตามนั้น เป็นเพียงตั้งสมมติเอาว่า ถ้าเป็นอย่างนั้นคงจักเป็นอย่างนี้
เป็นต้น ขอให้ดูตัวอย่างในภาษาไทย เช่น
: ถ้าเขาขยันเรียนหนังสือมาตั้งแต่เล็กๆ เขาคงสบายไปแล้ว
(แสดงว่า ความจริงเมื่อเล็กๆ เขาไม่ได้ขยัน และเดี๋ยวนี้เขาก็
ไม่ได้สบาย)
: ถ้าตอนนั้นข้าพเจ้ามีเงิน ข้าพเจ้าคงได้เป็นเจ้าของที่ดิน
ตรงนี้แล้ว
(แสดงว่า ความจริงตอนนั้นข้าพเจ้าไม่มีเงิน และเดี๋ยวนี้ข้าพเจ้า
ก็มิได้เป็นเจ้าของที่ดินตรงนี้)
ขอให้สังเกตว่า การยกเอาเรื่องเก่ามาเล่าใหม่ในลักษณะเป็น
กาลาติปัตตินี้ จะต้องประกอบด้วยประโยค ๒ ประโยค ประโยคแรก
จะมีนิบาตปริกัป คือ ยที่ สเจ หรือ เจ อยู่ด้วย และทั้งสองประโยค
จะมีเนื้อความตรงข้ามกับความเป็นจริงทั้งหมด
ตัวอย่างในภาษามคธ
: สเจ หิ ตุมเห มาทิสสส พุทธสฺส สมมุขีภาว
นาคมิสสถ, อหินกุลา วิย เวร์ อจฺฉนฺทนาน วิย