คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ : หน้า 128/374

๑๑๒ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : อห์ สตฺถิ สนฺติเก ปพฺพชิสฺสามีติ อาห์ ๆ (๑/๖) วิภัตติหมวดกาลาติปัตติ ใช้ในกรณีที่ข้อความตอนนั้นเป็นการน่าเอาเรื่องที่ล่วงเลยมาแล้ว (กาลาติปัตติ) มาเล่าใหม่หรือพรรณนาใหม่ เป็นการกล่าวเรื่องย้อนหลังใน อดีต แต่เรื่องที่เล่าหรือพรรณนานั้น มิได้เกิดขึ้นจริงๆ มิได้เป็นจริง ตามนั้น เป็นเพียงตั้งสมมติเอาว่า ถ้าเป็นอย่างนั้นคงจักเป็นอย่างนี้ เป็นต้น ขอให้ดูตัวอย่างในภาษาไทย เช่น : ถ้าเขาขยันเรียนหนังสือมาตั้งแต่เล็กๆ เขาคงสบายไปแล้ว (แสดงว่า ความจริงเมื่อเล็กๆ เขาไม่ได้ขยัน และเดี๋ยวนี้เขาก็ ไม่ได้สบาย) : ถ้าตอนนั้นข้าพเจ้ามีเงิน ข้าพเจ้าคงได้เป็นเจ้าของที่ดิน ตรงนี้แล้ว (แสดงว่า ความจริงตอนนั้นข้าพเจ้าไม่มีเงิน และเดี๋ยวนี้ข้าพเจ้า ก็มิได้เป็นเจ้าของที่ดินตรงนี้) ขอให้สังเกตว่า การยกเอาเรื่องเก่ามาเล่าใหม่ในลักษณะเป็น กาลาติปัตตินี้ จะต้องประกอบด้วยประโยค ๒ ประโยค ประโยคแรก จะมีนิบาตปริกัป คือ ยที่ สเจ หรือ เจ อยู่ด้วย และทั้งสองประโยค จะมีเนื้อความตรงข้ามกับความเป็นจริงทั้งหมด ตัวอย่างในภาษามคธ : สเจ หิ ตุมเห มาทิสสส พุทธสฺส สมมุขีภาว นาคมิสสถ, อหินกุลา วิย เวร์ อจฺฉนฺทนาน วิย