คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : หน้า 304/374

๒๘. คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ ไปนี้ ไทย : เธอจะทํางาน หรือจะนอนอยู่ตรงนี้กันแน่ มคธ : ก็ ตัว กมฺมนฺต์ กาตุกาโม, อุทาห อิธ นิปชฺชิตฺกาโม ฯ ไทย : พระภิกษุรูปนั้นใช่ท่านสุนทโรหรือไม่ มคธ : กี โส สุนฺทโร นาม ภิกขุ โหติ, โน วา ๆ ๔. เหตวาเนกรรถประโยค คือ อเนกรรถประโยคที่มีเนื้อความท่อนหนึ่งเป็นเหตุ อีกท่อน หนึ่งเป็นผล มีสันธานว่า จึง เพราะ จึง ฉะนั้น จึง เพราะฉะนั้น จึง เป็นบทเชื่อม เช่น - เขาเป็นคนดี คนจึงสงสารเขามากในคราวนี้ เพราะ สามเณรสอบไล่ได้ จึงมีญาติโยมนำสักการะมามุทิตา เพราะพระเถระไปในที่นั้น ฉะนั้น เหตุการณ์จึงสงบลงได้ ด้วยดี ในเหตวาเนกรรถประโยคในภาษาไทยนี้มีข้อแตกต่างจากภาษา มคธอยู่ คือเนื้อความในประโยคภาษาไทยดังตัวอย่างข้างต้น จัดเป็น อเนกรรถประโยคในภาษาไทย แต่ในภาษามคธเนื้อความแบบนี้จัดเป็น เอกรรถประโยคก็ได้ เป็นสังกรประโยคก็ได้ กล่าวคือถ้าแต่งคำว่า “เพราะ เพราะ จึง” เป็นต้น ด้วยศัพท์ที่ประกอบด้วย โต ตฺต ตา ปัจจัย หรือ ภาว คัพท์ไว้ในประโยค ประโยคนั้นก็เป็นเพียงเอกรรถประโยคธรรมดา แต่ถ้าแต่งเป็นประโยค ย ต รับกันสองประโยค ก็เป็นสังกรประโยค