คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : หน้า 242/374

๒๒๖ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ กัมม. = สพฺเพ ทายเกหิ ปฐมาคตสุส ภิกขุโน โส ปตโต ทินโน ฯ สรุปความแล้ว ในเรื่องการแปลงประโยคต่างๆ นั้น นักศึกษา จําต้องตระหนักถึงแบบให้มั่นคง และมีความเข้าใจในการยักเยื้องบทต่างๆ คือบทกัตตา บทอนภิหิตกัตตา บทกรรม และบทกิริยาดีพอ เมื่อ เข้าใจในกฎเกณฑ์เหล่านี้ดีแล้ว ก็จะสามารถแปลงประโยคได้ทุก กระบวนแล การล้มประโยค การล้มประโยคโดยวิธีย่อประโยคหลายๆ ประโยค ให้เป็น ประโยคเดียวกัน คือ วิธีตัด ย. ต. ออก ก็ดี โดยวิธีขยายประโยคยาวๆ ให้เป็น ๒ ประโยค คือ เพิ่ม ย. ต. เข้ามา ก็ดี เหล่านี้มีกระบวนวิธีทำ สลับซับซ้อนมากมาย ไม่อาจชี้แจงให้หมดสิ้นได้ จึงจะแสดงเฉพาะที่ เห็นง่ายๆ และทำได้ไม่ยากนักดังนี้ การล้มประโยคโดยวิธีย่อประโยค ก่อนอื่นต้องเข้าใจว่าประโยค ย ต นั้น เรียกเป็นภาษาไวยากรณ์ ย ว่าสังกรประโยค ในประโยค ย ต นั้น ประโยค ย ถือว่าเป็นประโยค ขยายประโยค ต อีกทีหนึ่ง อาจขยายบทประธานในประโยค ต ก็ได้ หรือขยายบทกิริยา บทวิเสสนะ เป็นต้นก็ได้ ขอให้ดูตัวอย่าง ขยายบทประธาน : โย ทุกขา มุจจิตุกาโม, โสมยา สุทธิ์ อาคจนตุ ฯ (๑/๑๓๒)