การเรียงประโยคในภาษาไทย : หน้า 81/374

นิบาตที่เรียงไว้ต้นประโยคได้ ๑. นน อโห ยาว ตาว ยถา ตถา เอว อปเปวนาม เสยฺยถา กิญจาปิ เป็นต้น ต้นประโยค กฎเกณฑ์การเรียงประโยค ๖๕ ได้แก่ นิบาตพวก สเจ ยทิ หนท อถ อถโข อถวา นิบาตเหล่านี้ นิยมเรียงไว้ ๒. นิบาตที่เรียงต้นประโยคไม่ได้ ได้แก่ นิบาตพวก หิ จ ปน กร ขลุ สุท นุ เจ โข ว วา ปี 1 เป็นต้น นิบาตเหล่านี้จะเรียง ไว้ต้นประโยคไม่ได้เด็ดขาด ถือเป็นเรื่องผิดร้ายแรงมาก จะต้องมีบท อื่นนำหน้าแม้เพียงบทเดียวก็ใช้ได้ ส่วนมากก็เรียงไว้เป็นที่ ๒ ในประโยค แต่ถ้าบทหน้ามีเนื้อความต้องแปลรวบ หรือจำเป็นอย่างอื่น จะต้อง เลื่อนนิบาต เช่น หิ จ ปน กิร เป็นต้น ออกไป แต่ก็นับว่าอยู่ เป็นที่ ๒ เช่นกัน เพราะบทแปลรวบแม้มีหลายศัพท์ก็เท่ากับบทหนึ่งเท่านั้น เช่น : อิตถีสุทโท วัย หิ อญฺโญ สทฺโท ปุริสาน สกลสรีร์ ผริตวา ธาตุ สมตฺโถ นาม นตฺถิ ฯ (๑/๑๔) นิบาตทั้งสองพวกนี้ นักศึกษาต้องทำความเข้าใจและต้องจําให้ ได้ว่านิบาตไหนขึ้นต้นประโยควางไว้ต้นประโยคได้ นิบาตไหนวางไว้ต้น ประโยคไม่ได้ โดยการสังเกตจากที่ท่านใช้อยู่ในปกรณ์ต่างๆ เช่น ธรรมบท เป็นต้น ข้อบกพร่องอย่างสําคัญของนักศึกษาเรื่องการเรียงนิบาต คือ เรียงนิบาตที่ขึ้นต้นประโยคไม่ได้ไว้ในตำาแหน่งต้นประโยค เช่น ความไทย : ได้ยินว่า ในเมืองสาวัตถี มีอุบาสกคนหนึ่ง เป็นคนมีศรัทธา