กฎเกณฑ์การเรียงประโยค ๕๗ : หน้า 73/374

กฎเกณฑ์การเรียงประโยค ๕๗ ลักษณะที่ ๓ เชฏโฐ เชฏโฐ ว หุตวา กนิฏโฐ กนิฏโฐ ว หุตวา ปฏิสนธิ คุณสุ ฯ (๔/๑๖๐) ลักษณะกิริยาปธานนัยอีกลักษณะหนึ่ง ซึ่งแปลกจากลักษณะทั้ง สองข้างต้น คือตอนแรกประธานทำกิริยาร่วมกันมา และหยุดลง ตอน หลัง ประธานเหล่านั้นต่างก็แยกไปทำกิริยาของตนต่างหาก แต่ไม่ได้ กลับมาทํากิริยาร่วมกัน เหมือนลักษณะที่ ๒ ประโยคสิ้นสุดลงตรง กิริยาของใครของมัน เหมือนในลักษณะที่ แต่แทนที่กิริยาปธานนัย จะอยู่ตรงกิริยาสุดท้ายก่อนแยกกันเหมือนในลักษณะที่ ๑ กลับเป็นตัว กิริยาสุดท้ายของประธานที่แยกตัวออกมาแต่ละตัวเหมือนในลักษณะที่ ๒ ลักษณะที่ ๓ นี้เป็นที่ตั้งแห่งความฉงนอยู่ พบตัวอย่างมีอยู่ใน เรื่อง อุโปสถกมุม ภาค ๕ ดังนี้ ୭ ୭ : วิสาเข อิเมล์ สตฺตานํ ชาติอาทโย นาม ทณฺฑหตุถโคปาลกสทิสา, ชาติ ชราย สนฺติก เปเสตวา, ชรา พยาธิโน สนฺติก, ฯเปฯ (๕/๕๔) เรื่องกิริยาปธานนัยนี้ นักศึกษาพึงทําความเข้าใจให้ดีเป็นพิเศษ เพราะเป็นกิริยาพิเศษมีไม่มากนัก แต่ควรได้ศึกษาให้ถ่องแท้ เพื่ออรรถรส ของภาษา หากมีความสังสัยว่าจะทราบได้อย่างไรว่า ประโยคไหนเป็น ประโยคกิริยาปธานนัย มีหลักสังเกตอยู่ ๒ ประการ คือ