การเรียงประโยคและรูปวิเคราะห์ : หน้า 287/374

การเรียงประโยคอธิบายความ ๒๗๑ ชี้แจง ตัวอย่างที่ ๕ ความไทย เป็น ชี้แจง : (วิสุทฺธิ ๑/๑๐๐) : สำนวนนี้แปลออกไปทางรูปสำเร็จเช่นกัน และมี รูปวิเคราะห์ ๒ แบบ มี วา ศัพท์เป็นตัวเชื่อม ท่านเก็บเอา ศัพท์ว่า ธุต กับ องฺค ในรูปวิเคราะห์ ไปเป็นรูปสําเร็จ ก็ภิกษุย่อมนอนในที่ใดๆ จะเป็นวิหารก็ตาม เป็น เพิ่งก็ตาม ที่นั้นๆ ชื่อว่าที่นอน ท่านย่อมนั่ง คือ พักผ่อนในที่ใดๆ ที่นั้นชื่อว่าที่นั่ง รวมคำ ๒ คำ นั้นด้วยกัน เรียกว่า เสนาสนะ ฯ : ยตฺถ ยตฺถ หิ เสติ วิหาเร วา อฑฺฒโยคาทิมหิ วา ต ต์ เสน, ยตฺถ ยตฺถ อาสติ นิสีทติ ต ต์ อาสน์, ต์ เอกโต กตฺวา เสนาสนนฺติ วุจฺจติ ฯ (วิสุทฺธิ ๑/๔๒) : รูปวิเคราะห์นี้ แม้จะเป็นรูปวิเคราะห์ที่ไม่เต็มแบบ ไม่เหมือนรูปวิเคราะห์ทั่วไป แต่ก็พอเป็นแบบ พิจารณาได้ในข้อนี้นักศึกษาส่วนมากมักจะแต่งว่า : ยตฺถ ยตฺถ หิ สติ วิหาเร วา ต ต์ เสน (หรือ สยน) ยตฺถ ยตฺถ นิสีทติ อิริยติ ต ต์ อาสน์ ฯเปฯ เช่นนี้ รูปวิเคราะห์ คือ สถิติ กับ เสน และ นิสีทติ กับ อาสน์ เข้ากันไม่ได้ ถ้ารูป วิเคราะห์เป็น สยติ รูปสำเร็จต้องเป็น สยน แม้เป็น