คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ : หน้า 26/374

90 คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ อนุนปานเภสัชเชส โย ย์ อิจฺฉติ, ตสฺส ต์ ยกิจฉิตเมว สมฺปชฺชติ ๆ (๑/๔) โย ธมฺม ปสฺสติ, โส ม ปสฺสติ ฯ ยเถว ตุมเห ต น ปสฺสถ, ตถา โสปิ เต ปาเณ น ปสฺสติ ๆ (๑/๑๙) จึงพอสรุปได้ว่า ประโยคคำพูดนั้นอาจสั้นหรือยาวก็ได้ อาจง่ายๆ หรือสลับซับซ้อนก็ได้ ทั้งนี้ก็แล้วแต่เนื้อความในตอนนั้นๆ แต่จะอย่างไร ก็ตาม ก็จะต้องนับเข้าในประโยคชนิดใดชนิดหนึ่งตามที่กล่าวแล้วทั้งสิ้น หานอกเหนือไปจากนี้ไม่ ยังมีประโยคอีก ๒ ชนิด ที่มีใช้อยู่เป็นประโยคพิเศษที่มีเนื้อความ ไม่สมบูรณ์ในตัว แต่คอยแทรกอยู่ในประโยคใหญ่เพื่อให้ประโยคใหญ่มี เนื้อความสมบูรณ์ขึ้น ประโยคทั้งสองนั้นคือ ประโยคอนาทร กับ ประโยคลักขณะ แต่ ๒ ประโยคนี้มีข้อยุ่งยากไม่มากนัก จะยกกล่าวทีหลัง โดยเฉพาะ โครงสร้างของประโยค ก่อนที่จะเรียนรู้วิธีการเรียงศัพท์เข้าประโยค เพื่อให้ได้เนื้อความ และถูกต้องตามหลัก จำเป็นที่จะต้องศึกษาโครงสร้างของประโยคก่อน เพื่อจะได้ทราบว่าในแต่ละประโยคนั้นประกอบด้วยโครงสร้างอย่างไร และควรวางส่วนประกอบนั้นๆ ไว้ที่ไหน เป็นต้น เมื่อศึกษาข้อนี้ได้ดีแล้ว ก็จะเป็นการสะดวกที่จะศึกษาขั้นต่อไป