คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : หน้า 74/374

๕๘) คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ ๑. ในวิชาแปลมคธเป็นไทย ให้สังเกตดูการวางรูปประโยค ประโยคมักจะสะดุด หยุดลงกระทันหัน และใจความจะเป็นดังกล่าวมา แล้วในลักษณะนั้นๆ ๒. " ในวิชาแปลไทยเป็นมคธ ให้สังเกตดูที่การแปลในพากย์ไทย ถ้าแปลไปเรื่อยๆ โดยไม่มีเครื่องหมาย “ ๆ ” คั่นระหว่าง แต่กลับ มีประธานเพิ่มขึ้นมาใหม่อีก อย่างนี้ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า ความตอน นั้นน่าจะเป็นประโยคกิริยาปธานนัยๆ วิธีเรียงกิริยาวิเสสนะ บทกิริยาวิเสสนะ คือ ศัพท์ที่ทำหน้าที่ขยายบทกิริยาโดยตรง เหมือนคุณศัพท์ขยายนาม ฉะนั้นกิริยาวิเสสนะนี้จะต้องมีรูปเป็นทุติยา วิภัตติเอกวจนะเท่านั้น เป็นวิภัตติและวจนะอื่นไม่ได้ แต่ถ้าเป็นอัพยย ศัพท์ ซึ่งแจกไม่ได้ ก็ให้คงรูปเดิมไว้ เช่น ตถา เอว์ เป็นต้น บทกิริยาวิเสสนะ มีวิธีเรียง ดังนี้ ๑. กิริยาวิเสสนะของกิริยาที่เป็นอกัมมธาตุ คือ กิริยาที่ไม่มีบท อวุตฺตกมุมอยู่ด้วย ให้เรียงไว้ข้างหน้าชิดกิริยา เช่น : ธมฺมจารี สุข เสติ ฯ : เกน นุ โข อุปาเยน สพฺเพ สพรหมจารี ผาสุ วิหเรยย ฯ ๒. กิริยาวิเสสนะของกิริยาสกัมมธาตุ มีบทอวุตฺตกมุมอยู่ด้วย จะเรียงไว้หน้า หรือหลังบทอวุตฺตกมฺม ก็ได้ เช่น