หลักการแต่งไทยเป็นมคธ : หน้า 319/374

หลักการแต่งไทยเป็นมคธ ป.ธ.๙ ๓๐๓ ไทย : การสังคายนานั้น เมื่อพระเจ้าอโศกมหาราช เริ่มอุปถัมภ์ พระพุทธศาสนา พระภิกษุสงฆ์ในอินเดียยังต่างกันเป็น ๒ นิกาย คือเป็นพวกที่ถือลัทธิเถรวาทนิกายหนึ่ง ถือ ลัทธิอาจริยวาทนิกายหนึ่ง เนื่องจากสาเหตุซึ่งเกิดขึ้น ครั้งทําทุติยสังคายนาดังกล่าวมาแล้วนั้น แต่เมื่อถึง สมัยชั้นนี้ยังเกิดลัทธิต่างๆ ในนิกายอันเดียวกัน นิกาย หนึ่งมีลัทธิเรียกชื่อต่างๆ กันกว่าสิบลัทธิ ฯ มคธ : อยญหิ ตติยสังคีตกถา ฯ ยทา กิร อโสโก นาม ขตฺติโย มหาราชา อาโท พุทธสาสน สุปถมภ การติ, ตทา ชมพูที่ปวาส ภิกขุสังโฆ เถรวาท- นิกายิโก อาจริยนิกายิโกชาติ ทุวิธา วิภาคมาปชฺชิ ฯ สา หิ ทุพพิธสงฺฆนิกาย สุปปตฺติ ยถาวุตฺตนเยน ทุติยสังคีตกาลโตเยว ปาตุรโหสิ ฯ อถาปรภาเค ตตฺเถว เอเกทสฺส สงฺฆนิกายสฺส ลัทธิ ที่สุตตราปิ นานานามาห์ ลทหิ วิภาคมาปชช ฯ (สนามหลวง ๒๕๓๘) พึงสังเกตว่าการตีความสำนวนไทยตามตัวอย่างของสนามหลวง ข้างต้น มุ่งความชัดเจนในเนื้อหามาก เมื่อแต่งเป็นภาษามคธจึงขยาย ความออกไปตามสมควร และแยกความออกเป็นประโยคย่อยๆ หลาย ประโยคเพื่อให้ได้ความชัดเจนขึ้น นี่เป็นตัวอย่างหนึ่งของการตีความ ในวิชาแต่งไทยเป็นมคธ