การใช้เหตุกัตตุวาจกและเหตุกัมมวาจกในประโยค : หน้า 145/374

ไวยากรณ์และสัมพันธ์ ๑๒๙ จ๋าง่ายๆ ว่า ประโยคใดเน้นผู้ใช้ให้คนอื่นทำ ประโยคนั้นเป็น เหตุกัตตุวาจก ตัวอย่างเช่น : สามิโก สูท โอทนํ ปาเจติ ๆ (เน้นนายซึ่งเป็นผู้ใช้) : กลห์ นิสสาย หิ ลภูกิกาปิ สกุณิกา หานาค ชีวิตขย์ ปาเปส ๆ (เน้นนก ผู้ทำให้ถึง) (๑/๕๑) ในบางกรณี ประโยคเหตุกัตตุวาจกนี้ จะไม่ต้องใส่ตัวการตกมุม (ผู้ถูกใช้ให้ทํา) หรือ กมุม (สิ่งที่ถูกทำ) เข้ามาในประโยคก็ได้ เพราะ ไม่ได้เน้นถึง กระนั้นก็เป็นอันทราบกันได้โดยนัย เช่น : : ราชา ตถา กาเรส ฯ (ขาดการตกมุม และ กมุม) (๑/๔๐) โส สตฺถุ ทาน ทาวา ตุมหาก ปาเปสสติ ฯ (ขาดการตกมุม) (๑/๙๔) : ราชา สกลวีถีย์ เภริญจาราเปส ๆ (ขาดการตกมุม) ๕. เหตุกัมมวาจก (ศัพท์กล่าวสิ่งที่ถูกเขาใช้ให้ทำ) ใช้ในกรณีที่ข้อความในประโยคนั้น เน้นสิ่งที่ถูกผู้ใช้ให้เขาทำา โดย ยกสิ่งนั้นขึ้นมาเป็นตัวประธานและครองกิริยาในประโยค เช่น : สามเกน สูเทน โอทโน ปาจาปิยเต ฯ - อยู่ ดูโป ปติฏฐาปิโต ๆ : สุนนฺทาย โปกขรณี การิตา ฯ (๒/๑๐๒) : มยา ตสฺส ปณฺณศาลา ฌาปิตา ฯ (๓/๑๕๗)