ข้อความต้นฉบับในหน้า
ขยายบทกิริยาวิเสสนะ
:
การแปลงประโยคและการล้มประโยค ๒๒๗
ยาวาห์ ชีวามิ, ตาว เม จตฺตาโร ปจฺจเย อธิวาเสถ ฯ (๑/๙๑)
ขยายบทกิริยาวิเสสนะ (อุปมา) :
ยเถว ตุมเห ต น ปสฺสถ, ตถา โสปิ เต ปาเณ น
ปสฺสติ ฯ (๑/๑๙)
ขยายบทกรรม :
ย์ อิจฺฉติ, ต์ กโรตุ ฯ (๑/๑๓๖)
เมื่อเข้าใจว่าประโยค ย คือ ประโยคขยายบทต่างๆ ในประโยค
ต ดังนี้แล้ว เวลาล้มประโยคทั้ง ๒ เข้าด้วยกัน เนื้อความในประโยค
ย ทั้งหมดจะมีลักษณะเป็นบทขยายบทต่างๆ ในประโยค ต ทันที ขอ
ให้ดูวิธีการดังต่อไปนี้
ตัวอย่างประโยค ย ขยายบทประธาน
(๑) ตัด ย ต ออกให้หมดทุกครั้ง เหลือนอกนั้นให้คงไว้ซึ่งในบาง
กรณี เพียงแค่นี้ก็สําเร็จประโยชน์แล้ว เช่น
ความไทย : ผู้ต้องการพ้นทุกข์จงมากับเรา
เดิม
เป็น
=
=
โย ทุกขา มุจจิตุกาโม, โส มยา สุทธิ
อาคจฺฉตุ ฯ
ทุกขา มุจจิตกาโม มยา สุทธิ์ อาคจนตุ ฯ
ความไทย : สิ่งของของพ่อแม่ย่อมเป็นของลูกทุกคน
เดิม
=
ยาน มาตาปิตูน วัตถุน, ตานี สพเพส
ปุตฺตานํ สนฺตกานิ ฯ