คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ : หน้า 218/374

๒๐๒ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ โกสสล กุสล, โกสล อติกฺกนฺติ อติกุกนโต, อติกุกมนโต แสดงพอเป็นเค้า นอกนั้นนักศึกษาจึงค้นคว้า และสังเกตดูจาก ปกรณ์ต่างๆ เองเทอญ การแปลงศัพท์ ในบางกรณี ศัพท์ที่ท่านใช้ในแบบ นักศึกษาจำไม่ได้ว่าท่านใช้ อย่างไรและตามข้อความภาษาไทยแล้ว อาจประกอบศัพท์เป็นอย่างอื่นได้ โดยที่ความหมายยังคงเดิมไม่เปลี่ยนแปลง หรือศัพท์เช่นนี้อาจแปลง ไปในรูปอื่นได้ ไม่เฉพาะจะต้องเป็นรูปนั้นรูปนี้เท่านั้น กรณีเช่นนี้ นักศึกษาผู้ฉลาดสามารถอาจดัดแปลงศัพท์นั้น ให้ มีรูปร่างต่างจากแบบได้ แต่การแปลงศัพท์เช่นนี้ผู้ทำต้องมีความรู้ ความเข้าใจในภาษามคธ ไวยากรณ์ และวรรณคดีพอสมควรไม่อย่าง นั้น หากแปลงเข้า อาจผิดไวยากรณ์ ผิดความหมายทางวรรณคดีได้ ส่วนมากศัพท์ที่แปลงได้ มักเป็นข้อความที่เกี่ยวกับกิริยา อาการ ของคน สัตว์ ที่แปลกันว่า การ หรือ ความ ศัพท์ที่แปลอย่างนี้ คือ ศัพท์ ที่เป็นภาวสาธนะ เป็นภาวตัทธิต เช่น ศัพท์ที่ประกอบด้วย ติ ตุ๊ ยุ ตา ปัจจัย และ ภาวศัพท์ ศัพท์เหล่านี้แปลงจากรูปหนึ่งไปอีกรูปหนึ่งได้ เช่น ความไทย : การที่เขาไปในที่นั้น = ตสฺส ตตฺถ คมนภาโว = ตสฺส ตตฺถ คมน์