ความแตกต่างในธรรม : หน้า 319/405

ความต่างกันก็ไม่มีสิ่งด้วย [ขยายความ] แท้จริง ธรรมทั้งหมดมีประการคือเสียงสะท้อน ประปีบ ตรา และรูปสะท้อน (คือเงา) พึงเป็นนิกายนะในวันนี้ คือในความมิได้มา ณ ภพนี้ แต่อพก่อน และในความเกิดขึ้นด้วยเหตุที่เนื่องมาแต่กรรม แห่งวิญญาณนั้น เหมือนอย่างว่าสะท้อน ประปีบ ตรา และเงา ย่อมมีเสียงเป็นต้นเป็นแน่เป็นๆ วันเสียงเป็นต้นเสีย ก็หาไปได้ไม่ ฉันใด จิตดีก็นันเหมือนกัน องค์ ในวันนี้ เพราะความเนื่องกันในสนาน (คือการสืบต่อ) ความเป็นอันเดียวกันจึงไม่มี ทั้งความต่างกันก็ไม่มีจริงอยู่ ผิดว่าว่าเมื่อความเนื่องกันในสนาน (คือการสืบต่อ) มีอยู่ ความเป็นอันเดียวกันอย่างเดิเดากะจะมีรูป นมสัตย์ไม่ใช่เป็นสิ่งเกิดมาแดนสมดลจะเป็นความต่างกันอย่างเดิเดาที่จะพึงมีเช่น นมสัตย์ไม่ใช่เป็นสิ่งอาศัยนมดสะซิ (นัยการประกอบความ) ในสิ่งที่เป็นเหตุและที่กิดแต่เหตุ (คือ ผล) ทั้งปวง ก็เนื่องนี้ เพราะเมื่อเป็นอย่างนั้น (คือมีอิอว่าสาเหตุ ๑. มหากธิกขยายความไว้ให้ครบท้วนว่า เสียงสะท้อนนี้เสียง (ต้น) เป็นเหตุ ประปีบ มีประปีบอื่นเป็นต้นเป็นนี้ ตรา มีการประทับเป็นเหตุ งา มืออวะระมานหน้าเป็นต้นที่หันไปตรงจุดสะท้อนแสงมีแนวส่องหน้าเป็นต้นเป็นเหตุ ๒. ขีรสุสานโน ทิว ทิว เป็นนู๋ คำพนังจึงควรเป็น... ธิ ม ประโทคหน้านี้เป็น... เป็นนี ประโยคหน้าก็อาจเป็น... ธิ สุมจิต เทียบให้เห็นอยู่ ๓. มหากธิกให้ตัวอย่างการประกอบความตรงนี้ว่า เมื่อวิญญาณเป็นเหตุและวิญญาณที่เป็นผล เป็นอันเดียวกันเดีดดากะ คิดว่าถึงได้เกิดแต่ดินมนุษย์อะฮะ และเมื่อมันเป็นคนละอันเกิดผล (ของกรรม) ก็ไม่มีแก่ทำระยะ ประรีบเหมือนเมดิพฺซิพฺหนออันนั้น จะบำเป็นอันเดียวกันหรือคนละอันเท่า ก็ไม่ใช่ทั้งนั้น เพราะมันเนื่องกันด้วยการสืบต่อ