วิถีธรรมครูแนวปฏิบัติ ภาค ๑ ตอนที่ ๑ : หน้า 402/405

ประโยค - วิถีธรรมครูแนวปฏิบัติ ภาค ๑ ตอนที่ ๑ หน้าที่ 401 นี้เป็นความลึกโดยปฏิวัติในปฏิรูปสมุทรธรรมนี้ [โดยดังนั้น] ประกาศหนึ่ง เหตุในปฏิรูปสมุทรธรรมนี้ มีนัยแห่งอรรถอยู่ ๕ คือ เอกัตตนัย(นัยแห่งอรรถเป็นอันเดียว) นาโคตนัย(นัยแห่งอรรถต่างๆกัน) อภัยปาถนัย(นัยแห่งอรรถว่าไม่มีความแววหวา) เอวิติตนัย(นัยแห่งอรรถว่าเป็นธรรมคออย่างนั้นเอง) เหตุนี้น ภาวิจักนั้น บัญติจึงควรทราบแก้โดยความดังนี้อีกตามควร เอกัตตนัย ใน ๔ นั้นนั้น ความไม่ขาดสายแห่งความสัมพันธ์นี้คือ สังขารมี เพราะปัจจัยคืออวิชา วิญญาณมีเพราะปัจจัยคือสังขารเป็นต้น จุดวาม ที่พึงถึงความเป็นต้นไม่เพราะความมีขึ้นแห่งอธิบายจึงไม่มีหนอเป็น ดัง (สืบต่อกันมา) นะนั้น ชื่อเอกัตตนัย ซึ่งในนี้นี้ก็มีพระโอวาทร เห็นโดยถูกต้อง ย่อมจะอธิษฐานทีถูกต้อง เพราะยังรู้ความไม่ขาดสาย แห่งความสัมพันธ์อันเป็นไปอยู่โดยความสัมพันธ์แห่งเหตุและผล เมื่อ เห็นผิดไป ย่อมจะยินมั่นสัสสถิกิ เพราะถือเอาความไม่ขาดสายแห่ง ความสัมพันธ์อันเป็นไปอยู่โดยความสัมพันธ์กันแห่งเหตุและผลว่าเป็นอ้อน เดียวไปเสีย' * ฟังทางอยู่หน่อย อำนาหฏิทิแล้วพอได้ความว่า เหตุุบผลต่างกันไม่ใช่น เดียวกัน แต่อ่อนึงอธิษฐาน พวกสัสสทิกิ ไม่แยกเหตุและผล คือแยกเหตุและผล คือเป็น เอกัตตนะ (หรือที่เรียกกันว่าเอกภาพ) โดยความก็คือ ก็ว่ามีอัตตาที่ยแน่ หรือว่าจัญญาไม่สุขอ่อนเดียวกันเกิดไป ไม่มีชั่วคราวผล ส่วนเอกัตตนิที่ชอบนั้นนมัญความว่า เป็นอันเดียวกันโดยอ่น้องด้วยสันติอัน เดียวกันมาไม่จากสาย เหมือนต้นไม้กับแมวเพ็ช จนเป็นต้นใหญ่วัดสันติอันเดียวไม่ ขาดคะนั่น