วิถีภิรมย์ภาค ๓ ตอนที่ ๑ : หน้า 160/405

ประโยค - วิทถีภิรมย์ภาค ๓ ตอนที่ ๑ หน้า ๑๕๙ ที่ท่านจำแนกไว้ดังกล่าวมานี้แปล นี้เป็นวิจิฉัยโดยวิกาในอธิษฐานนี้เป็นอันกับแรก [โดยเนื่องนี้] ส่วนใน ๒ หัวข้อคือ นิพพจน์ลูกขุนทิโป เป็นอินกับแรก และประเภทมีลักษณะเป็นดังนี้ พิงทราบวิจิฉัย โดยนิพพจน์ (แยกคำ) ก่อน- [แยกคำศัพท์ - ทุกข้อ] ในคำว่า "ทุกข์" นี้ ศัพท์ว่า "ทุก" นี้ ท่านถือเอา ในอรรถ คือค้านเกลียด ได้แก้ชั่วเวลามารม จริงอยู่ชวนทั้งหลายย่อมเรียกบูร ที่ค้านเกลียด (คือชั่ว) ว่า 'ทุกข์' ส่วนศัพท์ - จง ถือเอาใน อรรถ คือ ที่ว่างเปล่า จริงอยู่ ว่างเปล่า คืออากาศ เขานึเรียกวว่า 'ฆ' อันสังข์ที่ ๑ นี้ จัดว่าเน่าเสียต เพราะเป็นที่ตั้งแห่งสิ่งที่เลว ทรามมีอุปะทะเป็นต้นเป็นเมน จัดว่างเปล่า เพราะวันจากความ ยังยืนความงามความสุขและความเป็นคนที่พากษนาคาคหมายเอา เหตุ นั่น จึงเรียกว่า ทุกข์ เพราะน่เกลียดและเพราะว่างเปล่า({')