วิบาสนาและปัจจัยแห่งธรรม : หน้า 277/405

ประโยค- วิกิทัศน์รปเปิลลัด ค ตอน ๑ หน้าที่ 276 วิบาสนให้เกิดขึ้น ย่อมยังงบรรลุให้เกิดขึ้น ย่อมยังอญญาให้เกิดขึ้น ย่อมยังสมบัตให้เกิดขึ้น อาศัยยังงิึ่งสิค--ซึ่งสุด--ซึ่งจาก--ซึ่ง ปัญญาแล้ว ย่อมให้ทาน ฯลฯ ย่อมงงสงบัติให้เกิดขึ้น ศรัทธา ศิล สุตะ จากะ ปัญญา จึ่งเป็นปัจจัยโดยเป็นอุปนิสสับปัจจัยแห่งศรัทธา ศิล สุตะ จากะ ปัญญา ดังนี้เป็นต้น ธรรมทั้งหลายมีรธาเป็นต้นนี้ อนุปกอทำอ่ออย่างดีด้วย เป็น อุปิสสะ โดยความหมาเว่า เป็นเหตุเกิดังด้วย ดังกล่าวน่ะ เหตุนี้จึงได้ว่า ปกุตตสสะอา [แก้ปุรแชดปัจจัย] ธรรมผู้อุหนุน โดยความเป็นสภาพเกิดขึ้นก่อนแล้วเป็นไปอยู่ ชื่อว่า ปุรแชดปัจจัย ปุรแชดปัจจัยนั้นมี ๑๐ อย่าง โดยเป็นวัตถุ และอารมณ์ในปฐวานา (เป็น ๑๐) และทัพย่อัด (รวมเป็น ๑๑) ดัง บาลว่าว่า "จักขายตนะ เป็นปัจจัยโดยเป็นปุรแชดปัจจัยแห่งจักรวัญญา- ธงุ และแห่งธรรมทั้งหลายอันสมบูรณ์กับจักษุวิญญาณ-ธาตุ และแห่งธรรมทั้งหลายอันสมบูรณ์กับกายวิญญาณธาตุูนฺ รูปปายตนะ เป็นปัจจัยโดยเป็นปุรแชดปัจจัยแห่ง กายวิญญาณธาตุุ่น รูปปายตนะ เป็นปัจจัยโดยเป็นปุรแชดปัจจัยแห่ง