วิชาธรรมเล่ม ๓ ตอนที่ ๑๗๖ : หน้า 367/405

ประโยค - วิชาธรรมะเล่ม ๓ ตอนที่ ๑๗๖ โดยภะ (คือ แบ่งออก) และโดยสังฆะ (คือ รวมเข้า) โดยสิ่งไรเป็นปัจจัยของสิ่งไร [วิจินฉัยโดยอรรถ] วิจินฉัยโดยอรรถในบทนี้ว่า ธรรมโดย้อมเป็น เหตุนี้ ธรรม命นั้น จึงชื่อว่า ภาพ (แปลว่าธรรมที่เป็นขึ้น) ภาพนี้มี ๒ ประเภท คือ กรรมภาพ อุปปติภาพ ๑ ดังกล่าวว่า "ภาพมีโดยส่วน ๒ คือ กรรมภาพ" ก็มี อุปปติภาพ มีดังนี้ ในภาพ ๒ นั้น ภาพ คือกรรมภาพ นับเดือนไป ภาพคือความเข้าใจ ชื่อว่า อุปปติภาพ ก็เลยในกรรมแอปอคนี้ อุปปติจัดเป็นภาพ เพราะเป็น (คือเกิด) ขึ้น ส่วนกรรมPinnedมว่า บันดลภาพ คือกล่าวถึงผล (คือกล่าวถึงผล) เพราะกรรมนันเป็นเหตุแห่งภาพ ดังความเกิดขึ้นแห่งพระพุทธทั้งหลาย คำว่าเป็นสุข เพราะเป็นเหตุแห่งความสุขนั วิจินฉัยโดยอรรถในบทนี้ พึงทราบโดยประกาศที่กล่าวมานี้ เป็นอันดับแรก [วิจินฉัยโดยธรรม] [กรรมภาพ] ส่วนวิจินฉัยโดยธรรม พึงทราบว่า ดันดับแรก กรรมภาพ โดยส่งไป ก็ได้แก่กตุน และธรรมทั้งหลายนี้นับเป็นกรรมมืออิชฌา