วิถีธรรมรเปล ภาค 3 ตอนที่ 379 : หน้า 380/405

ประโยค - วิถีธรรมรเปล ภาค 3 ตอนที่ 379 คืออุปนิสัยปัจจัยเท่านั้นเอง นี้เป็นกถาอย่างพิสดารในบททั้งหลายมีมากกว่า ภาวจูงา ชาติ เป็นต้น [ภาวจร - ล้อแห่งภาพ] ถิ่นเหตุใด ในปฐิญญสมบูรณ์านี้ ปฏิญญธรรมมีโลกเป็นต้น พระผู้พระภาคเจ้าตรัสไว้ในเบื้องปลาย เหตุนี้ อวิชชาที่ตรัสไว้ใน เมืองต้นแห่งวงจักรนั่นว่า อวิชชาจงอยุ สุจฉา งั้นนี้ อวิชชา นี้กิเป็นไป (คืออนุได้) เพราะโลกเป็นต้น (นั่นเอง)* อนึ่งภาวจรนี้ บัณฑิตพึงราบติตว่า มีเมืองต้น ไม่ปรากฏ ปราศจากบุคคลผู้สร้างและบุคคลผู้สวย (ผล) ว่างเปล่าโดยสุขฌาน 12 ประการ ย่อม หมุนไปเลยเป็นอันนิสัย (อนกาว่าบรรลุพระ อรหันต์) หามีคำปัญว่า "ในปฐิญญสมบูรณ์านี้ อวิชชามิได้เพราะ โลกเป็นต้นอย่างไร วัฏจักรนี้เมืองต้นไม่ปรากฏอยู่อย่างไร ปราศจาก บุคคลผู้สร้างและบุคคลผู้สวย (ผล) อย่างไร ว่างเปล่าโดยสุขฌาน 12 ประการอย่างไร" ดังนี้ไซร้ ๑. หมายความว่า อโลนิสัยในอย่างนี้ เป็นได้ อันหนึ่งเท่านั้น ซึ่งเป็นยอด มหาภูมิ อาวุธนิสัยปัจจัยเป็นปัจจามหาปทุท คือเป็นปัจจัยสำหรับอ้งใหญ๋ ๒. สิทธิ์ นี้ ได้แก่สิทธิ์ เป็นไปในอรรถว่า ไป ถึง เป็นไป มหิดุกา ว่า ว่าไม่ได้ ๓. หมายความว่า โลกเป็นต้นนั้น ก็หมุนกลับไปเป็นปัจจัยแห่งอวิชชาอีก งั้นเรียก ภาวจร ไม่ใช่สุตไปเลย