วิถีธรรมและความทุกข์ในชีวิต : หน้า 189/405

เปรียบเทียบ - วิถีธรรมกรมเปล่า ต ค ตอน ๑ - หน้าที่ 188 เป็นต้น ยอ่มเจ็บปวด (ใจ) เหตุใด เพราะ เหตุนี้น ปอวิปโยคนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัส ว่เป็นทุกข์ นี้เป็นวิญญาณในปอวิปโยคทุกข์ [อธิษฐานลาภทุกข์] ในข้อว่า ยมปิจ ฉ น ล ภ ค ---- นี้ มีวิจฉฉว่าว่า ความ ปรารภใน (อัฏฐิในวัตถุ) สิ่งที่ไม่มีมาหจะได้ทั้งหลาย เช่น ปรารภว่าว่า โอ หนอ เราทั้งหลายจักเป็นผู้มีความเกิดเป็น ธรรมดา" เป็นต้น นั่นแล ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ยมปิจ ฉ น ล ภ ค ตบิ ทุกข์ - ปรารถนาอยู่แต่ไม่ได้ แม้อันใด แม้วาความไม่ได้ สิ่งที่ปรารถนานั้นก็เป็นทุกข์ ดังนี้ ความปรารถนานั้น มีความ ต้องการสิ่งที่ไม่มีมาหจะได้เป็นลักษณะ มีการแสวงหาสิ่งที่ไม่มีมาหจะได้ นั่นเป็นรส มีความไม่คลั่งเหล่านั่นเป็นปัจจุบัน ส่วนที่ว่าความ ปรารถนานั้นเป็นทุกข์ พึงทราบว่า เพราะเป็นที่สุดแห่งทุกข์ เหตุนั้น น นักปราชญ์จึงกล่าวว่าคำประพันธ์ไว้ว่า ติ ต ปฏิยามานติ เป๓ อิจิตฉลามพรวิ ทุกข์อันประคองไปด้วยความพุ้นคืออันใด เกิด แก่สัตว์ทั้งหลายในโลกนี้ เพราะเมื่อเขาทั้งหลาย ปรารถนาสิ่งนั้น ๆ อยู่แต่ไม่ได่สิ่งนั้น ๆ ความ ปรารถนาสิ่งที่ไม่มีมาหจะได้ทั้งหลาย (นั่นแหละ) * อภิ. วิ. ๑๓/๑๓๐