วิทยามครปลอก กาด ตอนที่ 282 : หน้า 283/405

ประโยค - วิทยามครปลอก กาด ตอนที่ 282 มรรคปัจจัยแห่งธรรมทั้งหลายที่สัมปฏิพัทธ์กับมรรค และแห่งรูปทั้งหลาย ที่มรรครณั้นเป็นสมุฏฐานด้วย" แต่ในปัญหาอาระ กล่าวไว้ว่า "ใน ปฏิจจสมปรินิธิ องค์มรรคทั้งหลายอันเป็นวิบากอัพยากคุณเป็นปัจจัยโดย เป็นมรรคปัจจัยแห่งสัมปฏิพัทธ์ทั้งหลาย และแห่งกิฏฐารูปทั้งหลาย ด้วย" ดังนี้อีกบ้าง แต่ว่ามามปัจจัยและมรรคปัจจัยทั้ง ๒ นี้ พึงทราบว่าย่อมไม่มี ในวิปฏิญาณ และอเหตุจุ่งหลาย [[แก้สัมปฏิพัทธ์] อรรถธรรมทั้งหลาย ผู้อุดหนุนโดยความเป็นธรรมประกอบกัน กล่าวคือวัสดุเดียวกันมีอรามณ์เดียวกัน และเกิดด้วยกันดับด้วยกัน ชื่อว่า สัมปฏิพัทธ์ ดังบาลว่า "บัน ๔ ที่ไม่มีรูปเป็นปัจจัย โดย เป็นสัมปฏิรูปัจจัยอันเดียวกันและกัน" [[แก้วิปฏิพัทธ์] รูปรธรรมทั้งหลายผู้อุดหนุนโดยไม่เข้าชั้น (คือไม่เกี่ยวกัน) ความ เป็นธรรมมวัสดุอันเดียวกันเป็นต้น เป็นวิบัติปัจจัยแห่งอรรถธรรม ทั้งหลาย เมื่ออุปรรธรรมทั้งหลายล่า ก็เป็นวิปฏิรูปัจจัยแห่งรูปธรรม ทั้งหลาย (เหมือนกัน) วิปฏิรูปัจจัยนันเป็น ๓ โดยแยกเป็นสหชาติ (เกิด พร้อมกัน) ปัจจชาติ (เกิดที่หลัง) และปฐมชาติ (เกิดก่อน) สมดั้งมาสิ ว่ากูลขับทั้งหลายที่เป็นสหชาติ เป็นปัจจัชชโดยเป็นวิปฏิรูปปัจจัย