ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - วิถีมุสลิมแปลก ภาค ๓ ตอนที่ ๒๖๒
ในบทว่าอิหราบี ข้าพเจ้าทั้งหลายขอพึ่งว่า "อิหราบีเป็น
ปัจจัยแห่งสังคมทั้งหลาย" นี่ไว้ก่อน ด้วยข้ออันนี้ควรจะกล่าว (ต่อไป)
คือ (ปัญหา) ว่า "อิหราบีเป็นปัจจัยแห่งสังคมเหล่าไหน อย่างไร ?"
ในความที่อิหราบีเป็นปัจจัยอย่างไรบ้างนั้น ท่านกล่าวไว้ว่างต่อไปนี้
[ปัจจัย ๒๔]
ก็แล้วปัจจัย ๒๔ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ คือ
เหตุปัจจัย อารัมเมบปัจจัย อธิปติปัจจัย อันตรปัจจัย
สมันตร์ปัจจัย สห Zodiac ปัจจัย อัญญญัญญปัจจัย นิสสยปัจจัย
อุปนิสสยปัจจัย บูรษปัจจัย ปัจจาสนปัจจัย อาสวนปัจจัย
กัมมปัจจัย วิปปากปัจจัย อาหารปัจจัย อินทรีย์ปัจจัย มณฑปัจจัย
มัคคปัจจัย สัมปฤตปัจจัย วิปปฤตปัจจัย คัดปัจจัย นัตถิปัจจัย
วิคัปปัจจัย อวิตัปปัจจัย-
[แก้เหตุปัจจัย]
ในอุเทศมมหล่านั้น ธรรมที่ได้ชื่อว่าเหตุปัจจัย เพราะธรรมมัน
เป็นเหตุด้วย เป็นปัจจัยด้วย คือ เป็นปัจจัยโดยเป็นเหตุ อธิบายว่า
เป็นเหตุด้วย "พักไว้" (หรือ "หยุดไว้" ก็จะได้) ที่พักไว้ ก็เพราะพรรคมณฑา
ข้อมีมาพึงเห็นความแล้ว ยังมีความที่ควรกล่าวอยู่ต่อไปอีก.
2. อติ. ป. ๑/๑/