ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - วิถีธรรมแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 95
เสื้อเกราะที่ร้าคุณ (คือความเหนียวแน่น) เป็นปัจจุบัน มีสมบัติของตนเป็นปฎิรูปาน
มั่นธิษฐานนี้ บัญฑิตพึงเข้าเป็นความผิดรูป (คือพิจารณา) แห่งใจ
[ถูกฎจจะ]
การทำ (ทางใจ) อันบันติตเกลียด (คือไม่ดี) ชื่อ ถูกจะ
ภาวะแห่งถูกจะนั้น ชื่อถูกจจะ (แปลว่า ความเป็นการทำ (ทางใจ)
อันบันติตเกลียด ถูกจะนั้น มีความทำให้ร้อนในภายหลัง
เป็นลักษณะ มีความเสร็จใจถึงการที่ทำและการที่ได้ทำเป็นรุกาณ มีความ
เดือดร้อนเป็นปัจจุบัน มีการที่ทำและการที่ได้ทำเป็นปัจจุบัน
ถูกจะนี้ บัญฑิตพึงเห็นว่าหมือนความเป็นทาส
อดีตสังขารที่เหลือ ก็มีประกายดังกล่าวแล้วนั้นแหละ
๑. ท่านแก่รุกจะดูกูจะชอบกะ คะ ซึ่งในที่นี้เป็นมากว่าการท่านั้น นำจะหมาย
ถึงการทำทางใจ เพราะถูกจะเป็นเจตสิก จึงเต็มไว้ ว่าถึงระ
นั้นก็ไม่เห็นมีคำไหนส่องความว่าถูกจะ จะเปล่า ความรำคาญหรือความกลัวใจ
ดังที่เราว่ากัน มหาภูติท่านก็รู้สึกอย่างนี้เหมือนกัน ท่านจึงแนะไว้ว่า พึ่งเข้าใจว่า
ถูกจะนั้น หมายถึงจิตที่ปรารถนากการทำอันบันติตเกลียดแล้วเกิดเคอร์หวั่นใจขึ้น ความที่
เป็นเช่นนั้น เรียกว่าถูกจะ (แล้วจึงเปล่าเอาความว่าจะความรำคาญ ความกลัวจะ หรือ
ความร้อนใจ) และท่านว่า ถูกจะนั้นไม่ได้หมายเอาการทำอย่างเดียว การที่ได้ทำก็
เป็นถูกจะเหมือนกัน คือว่าการทำตอนชัว และการที่ได้ทำความดี เป็นเป็นเหตุให้ร้อน
ใจกายหลังได้เหมือนกัน เพราะฉะนั้นว่า การดากณะโลภรส-มีความเศร้าโศกในใจ
ที่และการที่ได้ทำเป็นรส
๒. มหาภูติอธิบายว่า ทาสนั้นมีความเป็นอยู่ในบังครูนี้ ต้องอาศัยเขาเป็นไป ไม่อาจ
ทำก็อะไรก็เล่ามาได้ด้วยมีงวดกันใด ผู้ถูกจะก็คั้นนั้น ไม่อาจอฐานุกธรรม
ให้เป็นไปโดยสมรมา ของตนได้ ด้วยว่ำรากฐานหรือวงลออยู่