ปรัชญาและธรรมะในบทเรียนวิชามีธรรมแปลก : หน้า 395/405

ปรัชญา - วิชามีธรรมแปลก ภาค ๓ ตอนที่ ๑ หน้า 394 แห่งภาพด้วย ภาพเล่ากีผ่านไปในอดีตต่าง ๆ และเป็นปัจจัยแห่งชาติด้วย ชาติเก่าก็ยังขึ้นยังหลายให้เกิด และเพราะเป็นไปโดยเป็นการเกิด ขึ้นแห่งชัยชนะหลาย ๆ จึงเป็นปัจจัยแห่งธรรมนะ คำวา ธรรมะ เล่ากี่ครอบเอกความอวมและความแตกแยกกันจึงหลายไว้ และเป็น ปัจจัยเพื่อความปราถนา ขึ้นในอภิเษก (คือเป็นเหตุ) แห่งปิศาจทุกมีโศกเป็นต้น เหตุนี้น ภาวะนี้มีคำทิ้งทรามแม้โดย กิริยอารมณ์เป็นไปโดยหนที่ ๒ ๆ ในบททั้งปวงตามควร [โดยเป็นเครื่องกัน] อีกข้อหนา เหตุใด ในบทเหล่านี้ บ่าวว่า 'ส่งรามีเพราะปัจจัย คือวิชชา' นี้เป็นเครื่องกัน (คือปฏิสร) ความเห็นว่ามีสิ่งสร้าง บทว่า 'วิญญาณมีเพราะปัจจัยคือสังขาร' เป็นเครื่องกันความเห็นว่า อัตตา เคลื่อนไหวได้ บทว่า 'นามรูปมีเพราะวิญญาณ' เป็นเครื่องกันมนสัญญา (ความสำคัญว่าเป็นก่อน) เพราะแสดงความแตกแยกได้แห่งวัตถุที่คนเบลา กำหนดเอา (เอง) ว่าเป็นอัตตา บวกว่า สัพพะนะมีเพราะปัจจัยคือ นารบ' เป็นต้น เป็นเครื่องกันความเห็น (ผิดต่าง ๆ) มีเนื้อว่าอัตตา ๓. ตรงนี้มาทูกำช่วยอธิบายว่ า ธรรมะ คือเป็นปัจจัยเพื่อความเกิดในทออื่นได้ นั้น ก็เพราะมีหลายเคือวิชชากันส่งราว อวิชชาตอนนี้เป็นผลเนื่องมาด้วยความหลงเร้าโศก เป็นต้น แล้วก็กำสงจินนี้เป็นสาหของธรรมนะ อีกหนึ่งนี้ จุดติยอดมเป็นอันตร- ปัจจัยแห่งภูมิจิตวิญญาณ เพราะฉะนั้นจึงมาวรณะเป็นปัจจัยเพื่อความเกิดในทออื่นได้ไหม ได้ อันดับนี้แนวอวิชชาและส่งราวเสียแล้วหาเป็นปัจจัยแห่งทออื่นได้ไม่ ๒. เทวา ตรงนี้มาทูกำให้แปลคำนี้เป็น ๒ คำ เพราะเพ่งความเช่นนั้นหลายข้อ ด้วยกัน ท่านเรียกว่า พยายามฉลาด (ลงค่าที่ต้องการด้วยอำนาจความคิดทรามเสีย คำหนึ่ง ?)