วิถีธรรมกรอบภาค ๓ ตอนที่ 225 : หน้า 226/405

ประโยค - วิถีธรรมกรอบภาค ๓ ตอนที่ 225 ขึ้นเพราะปัจจัยของธรรม (ที่เป็นผล) อีกอย่างหนึ่ง ตรรศรียกว่า อิทัปปัจจูตา (ความที่สิ่งนี้เป็นปัจจัยของสิ่งนี้) ก็เพราะความเป็นปัจจัย หรือเพราะเป็นประชุมแห่งปัจจัยของธรรม (ที่เป็นผล) ทั้งหลายมี รมมณะเป็นอัตตามที่กล่าวแล้วนั้น [แก่อิทัปปุปปัจจยะ] (ต่อไป) นี้เป็นความหมายแห่งคำในคำอิทัปปัจจูตานั้น ธรรม ทั้งหลายได้เป็นปัจจัยของธรรมหลานี้ ธรรมทั้งหลายมันชื่อว่า อิทธิ- ปัจจยา อิทธิปัจจยา ก็ อิทธิปัจจยา นั่นเอง นั้นเอง ประชุม แห่งอิทธิปัจจูตา ชื่อว่าอิทัปปัจจยะ ก็แล้วกะนะในคำอิทัปปัจจุบานี้ พึงค้นดูจากพระมหาสาศตร์เกิด [ค่านความหมายปฏิจสมบูรณ์ในลักษติเดียรัย] เจ้าลักธิบางวากล่าวรินจิ้นแต่ความเกิดขึ้น (เฉย ๆ ไม่มี เหตุ) ว่าเป็นปฏิจสมบัติ โดยนัยดังวี่ว่า "ความมิง (สิ่งต่าง ๆ) เกิดขึ้น และเกิดขึ้นอย่างถูกต้องด้วย (โดย) ไม่เกี่ยวข้องกับเหตุ เช่น ความเกิดแห่งปกติ (ประกฤติ - มูลเดิม) และปริสุทธิ (อัตมัน) เป็นต้น มาหฤกษ์ช่วยอธิบายหนุนว่า ตาเป็นศัพท์แคม ไม่มีความอะไร เช่นเดียวกับ เทวดาที่เกือในวินัยเอง ดังนี้ก็เป็นอันวว่า อิทัปปัจจยา ไม่ใช่ว่าดักทีติ คือไม่เปล่าว่า ความ- แต่คำนี้พวกเดียวกันคือ ตตฺตา อติตตา อนุญาตา ก็เปล่าว่า ความ- มาเป็นภายแล้ว อิทธิปัจจาตา ไม่เปล่าว่าความ- จะเข้าแหวกอย่างไรได้ ส่วนคำแปล อิทัปปัจจอญฺแจ ทิวงฺฉลไว้ว่า 'ความดำรงอยู่เป็นปัจจัยของสิ่งนี้' นั่น โดยเข้าใจว่าสาพี้่านจะสรุปมาจาก "ขอความแห่งปฏิจสมบูรณ์" ในบรรลุว่า "อิมสํ สติ อิทธิ โทติ อิทิสสุปปทา อิทธิ อุปปชฺชะ - ในเมื่อสิ่งนี้อยู่ส่งนี้อ้อม เพราะความเกิดขึ้นแห่งสิ่งนี้ สิ่งนี้เองเกิดขึ้น -" นี่เอง