วิชานธรรมะภาค 3 ตอน 1 - ทุกข์และเหตุแห่งทุกข์ : หน้า 174/405

ประโยค - วิชานธรรมะภาค 3 ตอน 1 - หน้าที่ 173 [ชาติต่างๆ] หากคำถามพึงว่าว่า "กิุเหตุใน ชาติจึงเป็นทุกข์ ?" ดังนี้ไง คำพึงว่าว่า "เพราะความเป็นวัตถุ ( คือเป็นพื้นเป็นตั้ง ) ของทุกข์ เป็นอนาค" จริงอยู่ทุกข์ที่เป็นอนาค เช่นอะไรบ้าง เช่น ทุกข์ทุกข์ วิปัสสนุกทุกข์ สังขารทุกข์ ปฏิจจังทุกข์ อปฏิจจังทุกข์ ปรโยชน์ทุกข์ นิรีโยชน์ทุกข์ ในทุกข์เหล่านั้น ทุกข์นานทั้งทางกายและทางใจ เรียกว่า ทุกข์ทุกข์ เพราะเป็นทุกข์ทั้งโดยสภาพและโดยชื่อ สุนทรนา*เรียก ว่า วิปัสสนทุกข์ เพราะเป็นเหตุเกิดทุกข์โดยแปรปรวนไป อุปกขา- เวทนาและสังขารทั้งหลายอันเป็นไปในภูมิ 3 ที่เหลือ เรียกว่าขังขร- ทุกข์ เพราะถูกความเกิดและความเสื่อมเบื้องนั้น ความเจ็บป่วย ทั้งทางกายและทางใจ มีความดูด ปวดฟัน และความรุ่มร้อนเกิดแต่ร่าง ความเดือดร้อนแต่ในไตจะเป็นนั้น เรียกปฏิจจัทุกข์ เพราะต้องถาม จึงรู้ และเพราะความไม่ปรากฏการะทำ ความเจ็บป่วยมีดั่งส- รรมกฤต (การลงอาชญา 12 ประการ) เป็นต้น เป็นสมุฏฐาน เรียกว่าอุปจินนทุกข์ เพราะไม่ต้องถามก็รู้ And เพระาความปรากฏ การะทำด้วย เว้นทุกข์ทุกข์เสีย ทุกข์ที่เหลือมิใช่อะไร ซึ่งมา ในวิ่งก์แห่งทุกข์ทั้งหมดยกว่าปฏิจจังทุกข์ เพราะความเป็นวัตถุ แห่งทุกข์นั้น ๆ ส่วนทุกข์ที่เรียกว่าปฏิจจทักษ์