วิถีธรรมครูเปง: ความเข้าใจเบื้องต้น : หน้า 384/405

ประโยค – วิถีธรรมครูเปง ๓ คาถา ๑ หน้า ๓๘๓ เป็นผู้ถูกผูกพัน เมื่อปล่อยเสรี ความผูกผันมี มีใช่กล่าวความที่ ภาวัจมมีเบื้องต้น ดังนี้ ภาวัจนี้ บันฑิตพึงรำลึก มีเบื้องต้นไม่ปรากฎ ดังกล่าวมา ฉะนั้น [ภาวัจปรากฏจากผู้สร้างผู้สร้าง] ภาวิจนี้นั้น เพราะเหตุที่ความผันไปแห่งธรรมทั้งหลายมี ส่งบราเป็นอากัป ย่อมมีเพราะเหตุทั้งหลายมีวิชชาเป็นต้น ดังว่าวัน จากผู้สร้างสังสารคือพรหมเป็นต้น ซึ่งกำหนดกันเอา (เอง) อย่างนี้ว่า "พุทธมะ - พระพรหม มหาพุทธมะ - ท้าวมหาพรหม เสถอนูโฉ - ท่านผู้ เป็นใหญ่ สุชิตา - ท่านผู้นับถือ" อื่นไปจากเหตุอวีชชาเป็นต้นนั้น ก็ดี จากผู้สุขและทุกข์อันอัตตา ซึ่งกำหนดกันเอา (เอง) อย่างนี้ว่า "ก็แลอัตราของเรานั้นแลเป็น วิภ - ผู้กล่าว เวทโย - ผู้เสวย" ฉะนั้น ก็ดี ภาวิจ บันฑิตพึงรำลึกว่าปราศจากผู้สร้างและผู้สวย ดังกล่าว มานี้ [ภาวัจว่างเปล่าโดยญาณญา ๑๒ ประการ] อีกประการหนึ่ง ในปฐมสมบูรณ์ธรรม ธ วิชชา ชื่อว่างจาก ความยั่งยืน เพราะมีความเกิดขึ้นและความเสื่อมไปเป็นธรรมดา ๑ (ว่าง) จากความงาม เพราะเป็นสังคีลิธรรม เหตุเป็นธรรมแสร้งของ ๑ (ว่าง) จากความเป็นสุข เพราะถูกความเกิดขึ้นและเสื่อมไปบีบน ๑ (ว่าง) จากความเป็นอัตตาคือที่ (หมายความว่า) เป็นสิ่งบังคับได้ เพราะ