วิชาวิญญาณเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๑ : หน้า 337/405

ประโยค - วิชาวิญญาณเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๑ หน้า ๑๓๖ สังขารวิญญาณที่เป็นไปในปัจจุบัน เพราะเป็นรูปที่มีกรรมเป็นสมุฏฐาน ในวัตถุกิลาในปัจจุบันอภคืออย่างนั้น คือในขณะจิตมีกุศลจิตเป็นต้น รูปมีกรรมเป็นสมุฏฐาน (เช่นกัน) เพราะฉะนั้น คำวินิจฉัยจึงชอบแล้ว วิจัยฉันในบท วิญญาณปจฉุยะ นามรูป นี้ โดยสงเคราะห์เข้า บันทึกพิมพ์ทราบกล่าวมานี้ ประการ ๑ [โดยปัจจุบัน] ส่วนในอ่าวว่า "โดยปัจจัยยั้ย" นั้น มีวิจัยฉันว่า [คาถาสังเฆป] วิญญาณวิญญาณเป็นปัจจัยแห่งนาม ๘ อย่าง แห่ง วัตถุป (คือ หาย) ก็ ๘ อย่าง แห่งรูปที่เหลือ ๘ อย่าง อภิสงวิญญาณเป็นปัจจัยแห่งรูปอย่างเดียว ส่วนวิญญาณนอกนั้น เป็นปัจจัยแห่งนามรูปนั้น ๆ ตามควร [ขยายความ] จริงอยู่ นามที่บว่าเป็นวัฏภา ในปฏิสันนิษฐานหรือในวัตถุกาล ก็ดีขั้นใด วิญญาณวิญญาณที่เป็นไปในปัจจุบันกลาบ อื่นบ้าง ย่อม · อภิสังขารวิญญาณ (วิญญาณผู้แต่ง ๆ เข้าใจว่า เป็นอันเดียวกันกับอัปปวิญญาณ ที่กล่าวในกถา