วิสัยทัศน์กรมเปล ภาค ๑ ตอนที่ ๒๑๘ : หน้า 219/405

ประโยค - วิสัยทัศน์กรมเปล ภาค ๑ ตอนที่ ๒๑๘ [โดยมีส่วนเสมอกันและไม่เสมอกัน] ข้อว่า "โดย (สภาและวิสัยทัศน์) มีส่วนเสมอกันและไม่เสมอกัน ควบว่า สัจจะทุกข้อมีส่วนเสมอกันและกัน โดยเป็นธรรมไม่กลายเป็นไม่จริง ๑ โดยเป็นธรรมวางเปล่าผัดตา ๑ โดยมิการศรัทธา อันทำได้กํา ๑ ดั่งพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส (ถามพระอานนท์) ว่า "ดูกรอนนท์ ท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นในใจ ข้อที่บุคคลจะพึงยิงลูกครรอดช่องดาวเล็ก ๆ แต่มิกลมีพลาดลูกลูกเล่า หรือว่า ข้อที่บุคคลจะพึงใช้ปลายขนสัตว์ ๓ ยิงไปให้ลูกปลาขนสัตว์ (ที่เป็นเป้า) ข้อไหนทำได้กว่าก็สำเร็จได้กว่ากว่า พระอานนท์ กราบทูลว่า "แต่พระองค์ผู้เดียว ข้อที่บุคคลจะพึงใช้ปลายขนสัตว์ผ่า ๓ ยิงไปให้ลูกปลาขนสัตว์ (ที่เป็นเป้า) นั้นแหละทำได้กว่ากว่า สำเร็จได้กว่ากว่า" ตรัซว่า "ดูแต่พระองค์ผูเดียว ข้อที่บุคคลจะพึงใช้ปลายขนสัตว์เป็นจริงว่าทุกข์ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ นี้ทุกข์นี้ธาตามีปฏิปทา ยิ่งเท่าให้ลูกได้ยกยิ่งกว่าขนสัตว์ด้วยขนขนสัตว์นั้นไปก็นะ" ดังนี้ (แต่) ลังจะทุกข์นี้มีส่วนไม่เสมอกันโดยกำหนดต่างกันไปตามลักษณะของตน ๓ องค์จะ ๒ ข้างต้นว่ามีส่วนเสมอกัน เหตุเป็นสภาพ เพราะอรรถว่าก็ที่จะหยั่ง เหตุเป็นโลกธรรมและเป็นสาสัตธรรมด้วยกัน (แต่) มีส่วนไม่เสมอกัน โดยแยกกันเป็นผล (ฝ่ายหนึ่ง) เป็นเหตุ ๑. มาหุดีกว่า ขนสัตว์ว่า ๓ นั้นได้ไว้ที่ปลายลูกศร ("ไม่ใช่มือบ่อยนี้") ๒. มาหุดีกว่า ที่รังทุกข์และสมุทย์ ก็เป็นสภาวที่ทยาย เพราะแม้แต่สัตว์วิจรฉาน มีทุกข์และความอยากอาหารเป็นต้นปรากฏเห็นได้ แต่เพราะไม่อาจหยั่งทราบโดยทั่วไป แท้ตามลักษณะว่า นี้ทุกข์ ของทุกข์ จึงลึก