ธาตุและปัจจัยในวิทยา : หน้า 145/405

ประโยค - วิทยามีกรมเปล่า กด ดอน ๑ - หน้าที่ 144 ธาตุ (วา) โดยชาติถึงซึ่งความนับว่าเป็นธรรมจำนวน ๑ คือเป็น จักจุประสาท โสดาจุต มานะจุต ชิวหาจุต กายาจุต รูปจุต สัทธาจุต คันธาจุตและธาตุ คืออย่างนั้น คือถึงซึ่งความนับว่าเป็น ธรรมจำนวน ๑ โดยเป็นโสดประสาทเป็นต้น แต่ไม่ดููพฺพาชาติ ซึ่งความนับว่าเป็นธรรมจำนวน ๑ ด้วยอำนาจแห่งวิญญาณธาตุ โสมธาตุและโยธาตุ จักวิญญาณธาตุ ถึงซึ่งความนับว่าเป็นธรรมจำนวน ๒ โดยเป็นกสลวิญญาณธาตุและกสลวิญญาณธาตุ โสดาวิญญาณธาตุ มานวิญญาณธาตุ ชิวหาวิญญาณธาตุ และกามวิญญาณธาตุคู่ยงั้น ส่วนโนธาตุ ถึงซึ่งความนับว่าเป็นธรรมจำนวน ๓ โดยเป็นปัญจวาร-วชนะ กุลกสลวิญญาณ และสัมปฏิจฉานะ ธรรมธาตุซึ่งความ นับว่าเป็นธรรมจำนวน ๒๐ ด้วยอำนาจแห่งอรูปบันธ์ ๓ สุมรูป ๑๖ และอังครธาตุ มโนวิญญาณธาตุ ถึงซึ่งความนับว่า เป็นธรรม จำนวน ๖ ด้วยอำนาจแห่งกุศลวิญญาณ ออกกุศลวิญญาณและอัพพายต- วิญญาณที่เหลือ และ วิญญาณแม่โดยการนับ (จำนวน) ในธาตุทั้งหลายนัน นับถือ พิงราบคลำรวมา ณนี้ [โดยปัจจัย] ในข้อว่า ปัจจัย นี้มีวิจินฉัยว่า ก่อนอื่น จักจุฏเป็นปัจจัยโดย ปัจจัย ๖ โดยเป็นวิปปฏปัจจัย ๑ ปรชมปัจจัย ๑ อดับปัจจัย ๑ อติปัจจัย ๑ อวิกปัจจัย ๑ นิสัยปัจจัย ๑ อินทรีย์ปัจจัย ๑ รูปธาตุเป็นปัจจัย